සීත රටවල පලතුරු 1: ඇපල්, පෙයාර්ස්, චෙරි

සීත රටවල හැදෙන මල් ඒක වාර්ෂික, බහු වාර්ෂික කියල කොටස් දෙකකට බෙදුනත්, පළතුරු බොහෝවිට බහු වාර්ෂිකයි. ඒ කියන්නේ ගස් සීත කාලයේ මිය නොයා, කාලතරණය කර ජිවත් වෙමින් හැම අවුරුද්දෙම ඵල ලබාදෙනවා. සමකය ආසන්න රටවල වගේම එක ගසකින් වර්ෂ ගණනක් ඵල ලබාගන්න පුළුවන් බොහෝකොටම පල එන්නේ ගිම්හාන කාලෙට විතරයි.
උතුරු අර්ධගෝලයේ මේ කාල ගැන කෙටි විස්තරයක් කලොත්,..,
ගිම්හාන කාලය කියන්නේ ජුනි, ජූලි, අගෝස්තු මාස . පරිසර උෂ්ණත්වය ලංකාවේ වගේ 25 C ට වැඩියි. පැය 14- 16 පමණ ඉර එලිය ලැබෙනවා. ඒ කියන්නේ දවසින් වැඩි හරියක් ඉර පායලා.  ගස් හොඳට වැවිලා ඵල හටගන්නා කාලයයි.

සැප්තැම්බර් සිට නොවැම්බර් සරත් ඍතුවේදී  උෂ්ණත්වය ක්‍රමයෙන් අඩු වේගන යනවා. සාමාන්‍ය උෂ්ණත්වය 10Cත්  23Cත් අතර. මේ කාලේදී ගස්වල කොළ හැලෙනව.  ඊළඟට සීත කාලේ දෙසැම්බර් සිට පෙබරවාරි අග වෙනකල්. 10C ට අඩු උෂ්ණත්වය. සමහර ප්‍රදේශවල ඍන අගයන් ගන්න අතර හිම වැටීමත් සිදුවෙනවා. බොහෝ ගස් කොළ නැති ඉපල් වගේ තියෙන්නේ. ඊළඟට එළඹෙන වසන්ත කාලේදී නැවත උෂ්ණත්වය ඉහල යන අතර වර්ෂාව ලැබෙනවා. ගස්වල දළු දානවා. මල් පිපෙනවා.

සීතලට ඔරොත්තු දෙන පලතුරු මොනවද බැලුවොත්..., ඇපල් , පෙයාස්, මිදී , චෙරි, ප්ලම්ස්, කිවි, බෙරී වර්ග, අප්‍රිකට්, පීච්, නෙක්ටරින් හා කජු වර්ග.
මේ ආවේනික වර්ග වලට අමතරව දෙළුම් හා දොඩම් වර්ග දැන් වගා කරනවා. ඍන 20ට වඩා  අඩු උෂ්ණත්වයේ වැඩි දින ගණනක් තියන ප්‍රදේශවල, ඒ කියන්නේ උතුරු අර්ධගෝලයේ ඉහලින්ම පිහිටන ප්‍රදේශවල.. පලතුරු හදන්න අමාරුයි.
මේ හැම පලතුරටම හැදෙන්න සුදුසු පසක් වගේම සුදුසු කාලගුනයකුත් ඕන. හරිද කියල නොදන්නවා වුනත් පලතුරු වවන අය අතර ප්‍රසිද්ධ කියමනක් තියනව 'cold required before fruit ; පලතුරු හටගැනීමට පෙර සිතල අවශ්‍යයි' මේ රටවල ඉතින් ස්වාභාවිකව එය ලැබෙන නිසා ප්‍රශ්නයක් නැහැ.

අපේ අඹ වගේ මේ හැම පලතුරකම විවිධ වර්ග තියනව. ඒ කියන්නේ එකම පළතුරේ විවිධ වර්ණ, විවිධ රස, විවිධ විශාලත්වයෙන් යුතු වර්ග. ඒ වගේම විවිධ ප්‍රමාණයේ ගස් හැදෙනවා.

ඇපල් : වැලි සහිත ලෝම පසේ හැදෙන්නේ. කුරුගස්, බද්ධ ගස් වගේම අඩි 15-20 විශාලව හැදෙන ගසුත් තියනව. පලවල රසත්, වර්ණයත්,  විවිධයි. සාමාන්‍යයෙන් ගෙඩි එන්නේ ජුලි සිට සැප්තැම්බර්.

ස්වාභාවිකව හැදෙන විදිය බැලුවොත් ගෙඩි ඉදිලා වැටිලා ඇට පැල වෙන්නේ ඔක්තෝබර් නොවැම්බර් කාලේ. සීත කාලේ තරණය කරලා වසන්ත වැස්සට දළු දාල හැදෙනවා. කුරු හා බද්ධ ගස්නම් අවුරුදු 2,3 කදීත්, විශාල ගස්නම් අවුරුදු 8,9 කදීත් ඵල දරන්න පටන් ගන්නවා. ඒ හැම ගසක්ම සිත කාලයේදී කොළ හලලා ඉපල් වෙලා වසන්තයේදී දළු දානවා.
කෘතිමව පැල කරද්දී ඇට ශීතකරණයේ හෝ සිසිල් තෙත් තැනක තියල වසන්තයේ තමයි පැල කරන්නේ. ගහ හැදුනට පස්සේ එන මුල්ම සිත කාලේ ගෝනි වැනි රෙදි වලින් වහල ආරක්ෂා කරනවා. ඊට පස්සේ ගහ සීතලට ඔරොත්තු දෙනවා. අවුරුදු 4,5කට පස්සේ වාර්ෂික කප්පාදුව පටන් ගන්නවා. හොඳට ඵල දෙන ගස්වල අතු බැඳීමෙන් පැල ලබා ගැනීම තමයි වඩා සාර්ථක ක්‍රමය වෙන්නේ.

අස්වැන්න ලැබෙන්නේ කෙටි කාලයක් නිසා විවිධ ක්‍රමවලට කල් තියා ගන්නවා. සිත කිරීමයි පහසුම. ජූස්, සෝස්, ජෙලි හැදීමට අමතරව වියලා කල් තියාගන්නවා. ටින් කිරීමත් කරනවා. ඇපල් සයිඩර් විනාකිරි කියල දෙයක් හදනවා.

පෙයාස්: ඇපල් වගේ  වැලි මිශ්‍ර ලෝම පසේ හැදෙන්නේ. ප්‍රධාන වර්ග දෙකයි. කන්නේ ඩෙසර්ට් පෙයාස්. උයන ඒවා cookers. තව වර්ග තියනව. කුරු ගස් වගේම අඩි 30ක් විතර උසට හැදෙන ගස් තියනව. පැල වුනාට පස්සේ එතරම් සාත්තුවක් ඕනේ නැති ගහක්. පෝර වැඩි වුනොත් ලෙඩ  වෙනවා කියලයි කියන්නේ. ජුනි මාසේ මල් හැදිලා අගෝස්තු,සැප්තැම්බර් තමයි ගෙඩි කඩන්න පුළුවන්.ඉදෙන්න පෙර තදට තිබියදීම කඩන එක තමයි සුදුසු.ස්වාභාවිකව ඇට පැල වෙන්නේ සරත් ඉර්තුව අග හරියේ. ඇට මගිනුත්,අතු බැඳීමෙනුත්,බද්ධ කිරීමෙනුත් හොඳ පැල ලබාගන්න පුළුවන්.

ශීත කරලත්,freeze කරලත් කල් තියාගන්න පුළුවන්.සිනි හෝ දෙහි වතුර දමා බෝතල් කිරීමත්,ටින් කිරීමත් කරනවා.චට්නි සැදීමත් tart සැදීමත්,අවන් එකේ රෝස්ට් කිරීමත් කල් තිය ගැනීමේ තව ක්‍රම

චෙරි: ලෝම පසේ තමයිතමයි සරුවට හැදෙන්නේ. ඇඹුල් හා පැණිරස වර්ග තියනව. වැඩුණු ගසක් අඩි 20, 30 උස වෙන්න පුළුවන්. මැයි මාසේ ගහ පිරෙන්න ලස්සණ සුදු/රෝස මල් එනවා.

ඊට පස්සේ දළුයි, ගැටයි එන්නේ. ජුලි මාසේ මුල් සති දෙක ඇතුලත ගෙඩි හැදිලා ඉවර වෙනවා. ගෙඩි එක දෙක වැටෙන්න ගන්නකොටම නෙලන්න ඕන. සතියෙන් දෙකෙන් ඔක්කොම වැටිලා ඉවර වෙනවා.

සරත් කාලය මුලදීම ඇට පැල වෙන්න ගන්නවා. පැලවෙලා අවුරුදු පහකින් විතර ගෙඩි හැදෙන්න ගන්නවා. කෘතිමව පැල කරන්න නම් ඇට හොඳින් සුද්ද කරලා ශීතකරණයේ මාස තුනක් තියන්න ඕන. මාර්තුවල පස බුරුල් වෙද්දීම පැල බිම්ගත කරන්න ඕන.
ශීත කිරීමෙන් සතියක් විතර කල් තියාගන්න පුලුවන්. ලුණු වතුරේ දාල බෝතල් කිරීමත්, ටින් කිරීමත් කරනවා. ඇඹුල් චෙරි වඩා සුදුසු ජෙලි, ජූස් හෝ ජෑම් හැදීමෙන් කල් තියා ගැනීමයි.

මෙම පලතුරු මහා පරිමාණයෙන් වවන අය ලොකු වතු (orchard) හදන්නේ . නෙලීම සඳහා පළපුරුදු නෙලන්නන් උපයෝගී කරගන්නේ.

වෘත්තිමය ඇපල් නෙල 

අවශ්‍ය පමණට ඵල ලබාගත්තට පස්සේ සාමාන්‍ය මහජනයාට ගිහින් පලතුරු කඩාගන්න දෙනවා. apple / pear / චෙරි picking කියල කියන්නේ. මුදලක් ගෙවල ලබාගන්න කූඩ පිරෙන්න කඩාගෙන, ඇති තරම් කාල එන්න පුළුවන්.

පෙයාස්  නෙලීම 

චෙරි කඩන්න ජුලි මාසෙත්, ඇපල් හා පෙයාස් කඩන්න සැප්තැම්බර්, ඔක්තෝබර් මාසවලත් තමයි යන්න ඕන..

ඡයාරූප අන්තර්ජාලයෙන්

රසුදැල් හඬවන්න උදව් :
professor Murray
කල්‍යාණි ඇතුළු යාළුවන්
පොත් පත්