{Quicksand සඳහා ගැලපෙන සිංහල වචනයක් ලෙස මලලසේකර ශබ්දකෝෂයේ සඳහන් වන්නේ ලා වැල්ල / බොරු වැල්ල ලෙසයි. විමසා බැලුවොත් ඒ වදන් හරියට නොගැලපෙන නිසා ක්වික්සෑන්ඩ් කියාම මේ ලිපියේ භාවිතා කරනවා. ගංගාවල ඇතිවන වැලිදල්ල තරමක් නිවැරදි වචනයක්.}
 |
| 1961: Original caption: A terrified man is swallowed by quicksand. Image by © Bettmann/CORBIS |
ඔබ ඇවිදගෙන යන පොළවක ඔබව එකවර එරිගෙන ගියොත් මොකද හිතෙන්නේ? එවැනි අවස්ථා චිත්රපටවල හා ටෙලිනාට්යවල දැකලත් ඇති. දුවගෙන හෝ ඇවිදගෙන යන මිනිසෙක් හෝ සතෙක් එකවර මඩක් වැනි තැනක ගිලි නොපෙනී යන දර්ශන දුටුවිට මේවා ඇත්තටම සිදුවිය හැකිදැයි මදක් සිතන්නටත් ඇති.
එවැනි තත්වයක් ඇතිවිය හැකි විශේෂ අවස්ථාවක් ස්වාභාවිකව සිදුවෙනවා. වැලි, මැටි හා ජලයෙන් සමන්විත සංඝට්ටනය වන මෘදු, තෙත ජෙලි තත්වයේ පවතින පසක් quicksand කියන බලගතු, ස්වභාවික සංසිද්ධිය ඇතිකරනු ලබනවා. එනම් ගිලී යාමේ ක්රියාව සිදුවීමට වැලි මැටි මිශ්ර පසකුත්, ජලයත් අවශ්යයි. අවශ්ය තත්ත්ව ලැබී මෘදු බවට පත්ව තිබෙන වැල්ල අනෙක් වැලි කොටසින් වෙන්කර හඳුනාගැනීම පහසු නැත. බර යමක් පතිතවන තෙක් එහි ස්වභාවය දැනගැනීමට හැකියාවක්ද නැත. මෙසේ මෘදුවන වැලිමැටි පස මත පතිතවන බර දෙයකින් යොමුවන පීඩනය හා කම්පනය නිසා වැලි වල තියෙන ඝන, ශක්තිමත් භාවයට ජලයෙන් ස්පන්ජි තරලමය ආකෘතියක් සැදීම නිසා (liquify ) පතිතවන ද්රව්යය මේ තුල ගිලා බසී.
මෙය අරුම වූ සංසිද්ධියක් වන්නේ එක් මොහොතක ඝනයක් වුවත් ද්රව ලෙස ක්රියා කිරීමත්, ඊළඟ මොහොතේ ද්රවයක් වුවත් ඝන ලෙස ක්රියා කිරීමත්ය. හිතන්න, අනන ලද කොන්ක්රීට් මිශ්රනයක එරුණා වගේ. එරුණු පසු මිශ්රණයෙන් තදවිමක් ඇතිවෙනවා. ඇත්තටම පතිත වන ද්රව්යයේ බර මත තමයි ගිලෙන ප්රමාණය තීරණය වන්නේ. ඒ කියන්නේ බරට සමාන තරල ප්රමාණයක් තමයි උඩුකුරු තෙරපුම නිසා වි්ස්ථාපනය වන්නේ. ක්වික්සෑන්ඩ්හි විශේෂත්වය එය සිදුවන වේගයයි. නොහිතන වේගයකින් එරීයාම සිදුවිය හැකියි.
 |
| quicksand වලට හසුවූ වාහනයක් |
සාමාන්යයෙන් ගංගාධාර, ගං නිම්නවල, වැව්, විල් අසල, මුහුදු වෙරල ආසන්නයේ, ලවනහැල් වල සිදුවුවත්, අවශ්ය තත්වයන් ලැබුනහොත් මෙය ලෝකයේ කොතැනක වුවත් සිදුවිය හැකි දෙයක්. සුනාමිය අවස්ථාවේ පැරෑලිය අසල මෙවැනි තත්වයක් ඇතිවූ බව ඒ දිනවල කතාබහ වුනා. ජපානයේ 1964 ඇතිවූ භුමිකම්පාවකදී විශාල ගොඩනැගිල්ලක් quicksand නිසා පොලවට ගිලා බැස්ස බව වාර්තා වෙනවා. පොලව යටින් යන ජලනල, මලනල ආදිය පුපුරා පොලව තුල ද්රව ගතිය වැඩිවූ විටත් මෙය සිදුවිය හැකියි.
වසර සිය ගණනක් මුළුල්ලේ මිනිසුන් සිතුවේ quicksand වලට විශේෂිත උරාගැනීමේ බලයක් තිබන බවයි. අහම්බෙන් මේ මත තබන පියවරකින් පොලවට එරී යාමේ ප්රවනතාවයක් තියෙන නිසා මේ සංසිද්ධිය මිනිසුන් බිය ගැන්වුවා විය හැකියි. එහෙත් මෙය සමහර හොලිවුඩ් චිත්රපට හා කාටුන් වල පෙන්වන ආකාරයට මිනිසුන් සම්පුර්ණයෙන් ගිලි මරණයට පත්කළ හැකි වගුරක් නොවේ. මිනිසෙක්ගේ සාමාන්ය බරට ගිලෙන්නට හැක්කේ පපුව මට්ටමට පමණයි. සතෙක්ගේ වුවත්
හිස නොපෙනී යනතෙක් ගිලීයාම සිදුනොවේ. ඇත්තෙන්ම සතුන් හා මිනිසුන් මරණයට පත්වන්නේ කලබලයට පත්වීම නිසා තව දුරටත් එරිමෙන් පසු ගොඩ ඒ ගත නොහැකි වීමෙන් කුසගින්න, විජලිකරණය හා වඩදිය රළට යට වීමෙන් හෝ සෙලවෙන්නට බිය නිසා කිසිදු උත්සහයක් නොදරා උදව්වක් එනතෙක් බලා සිටිමෙනුයි.
මෙලෙස quicksand වලට හසුව, වැලි මත තදවීම නිසා කාලගුණයෙන් හා අනෙක් උවදුරුවලින් මිදී හොඳින් සුරැකුණු ඩයිනසෝරයන් හා ප්රාග් ඓතිහාසික යුගයට අයත් සතුන්ගේ මල සිරුරු හා පොසිල හමුව ඇත.
 |
| අනතුරු සංඥාවක් |
පළමුව කළ යුත්තේ තමා සතු ඉවත් කළහැකි බර සියල්ල ඉවත් කිරීමයි, බැග්, බර ඇඳුම් පමණක් නොවේ, ශක්තියක් ලෙස අල්ලාගෙන සිටින්නට හිතෙන මුගුරක් පවා ඉවත දැමිය යුතුයි. මිනිස් සිරුරේ බර වැලිවල බරට වඩා අඩු නිසා හැකිතාක් සිරුර ලිහිල් කර, අත් හා පා විහිදුවා ඇඟේ ක්ෂේත්රපලය වැඩි කිරීමෙන් වැලිමත යෙදෙන පීඩනය අඩු කලයුතුය. පිට මත සමතලාව දිගාවිමට උත්සහ කළ යුතුයි. සිරුර මතුපිටට ආ පසු, සෙමෙන් සැහල්ලු පිහිනීම් වැනි චලනයන්ගෙන් වගුරෙන් එලියට ආ යුතුය.
එක අවස්ථාවක ඇමරිකාවේ කොලරාඩෝ ගඟ අසබඩ සමීක්ෂණයක යෙදෙමින් සිටියදී එරුණ විද්යාඥයෙක්ට quicksand මීටර් තුනකින් පිහිනා එගොඩ වීමට පැය අටක් ගතවූ බව වාර්තා වෙනවා..
උදව්:
www.slate.com
www.damninteresting.com
www.todayifoundout.com
www.wikihow.com/Get-out-of-Quicksand
