Friday, 19 October 2018

කැනඩාවේ කංසා නීතිගත කිරීම - ඊයේ, අද, හෙට

කැනඩාවේ ගංජා (cannabis) නීතිගත කළබව දැනගෙන ලංකාවේ ඒ ගැන ලොකු පිබිදීමක් කතාබහක් ඇතිවෙලා තියෙන බව පෙනෙනවා. බොහෝ දෙනෙක් මෙහි සත්‍යය වටහා නොගෙන ගංජා භාවිතය යහපත් දෙයක් ලෙස පිළිගත්තා වැනි අදහසක් දෙනු දකින්නට තිබෙනවා. එසේම ලංකාවේ එය නීතිගත නොකළ යුත්තේ නීති නිසි ලෙස ක්‍රියාත්මක නොවන නිසා වැනි අදහසුත් තියනවා. ලංකාවේ වැවීම පුළුල්ව නීතිගත කළොත් ආදායමක් උපයගන්න පුළුවන් කියල  හිතන අයත් ඉන්නවා.
කොඩියේ මේපල් කොළය ඉවත්කර ගංජා කොළය ආවද ?
Cannabis, ගංජා, කංසා, මරිජුවානා කියන්නේ එකක්ද? ඒවායේ වෙනස්කම් තියනවද? ගුණ අගුණ මොනවද වගේ ප්‍රශ්නවලට පිළිතුරු අවශ්‍යනම් 'අපි නොදන්න මල් තණමල්විල මල් '  බ්ලොග් ලිපියෙන් බලාගන්න පුළුවන්. 

ලෝකයේ කංසා ප්‍රධාන හේතු දෙකක් මත භාවිතා කරනවා. Medical Marijuana (ඖෂධයක් ලෙස) හා Recreational Marijuana (විනෝදයට )
ඈත අතීතයේ පටන් විවිධ රටවල ඖෂධයක් ලෙස කංසා ශාකයේ කොටස් යම් මාත්‍රාවලින් යොදාගෙන තියෙනවා. පැරැන්නෝ කඹ වර්ග සැදීමට හා රෙදි විවිමටත් මේරු ශාකය භාවිතා කර තිබෙනවා,
කංසා ශාකයේ හඳුනාගත් හා නොගත් රසායන ද්‍රව්‍ය 400කට වැඩි ප්‍රමාණයක් තිබෙනවා. මෙයින් දෙකක් ඖෂධ සඳහා සුදුසු යයි හඳුනාගෙන තිබෙනවා.
1. Tetrahydrocannabinol - THC : මනසේ ක්‍රියාවලි වෙනස්කම්වලට බලපාන කොටස
2. Cannabidiol - CBD : මනසේ වෙනස්කම් වලට බලපෑමක් නැති
ඖෂධිය කංසා සැකසීමේදී වැඩිපුර අඩංගු වන්නේ CBD ය.
Recreational Marijuana වල වැඩිපුර අඩංගු වන්නේ THC රසායනිකයයි.  THC වැඩිවීමෙන්  මානසික සැහැල්ලුව, හේතු රහිත දුක හෝ සතුට, තීරණ ගැනීමේ හැකියාව අඩුවීම, සාමාන්‍ය ජිවිතයේ ගැටළු අමතක වීම වැනි ස්නායු වල හඳුනා ගැනීමේ හැකියාව නොමඟ යැවිමකින් පටන්ගෙන සිහි මද බව හෝ සම්පූර්ණයෙන්ම සිහිය මුර්ඡාවීම දක්වා බරපතලවිමට පුළුවන්.

ශ්‍රී ලංකාවද ඇතුළු ලෝකයේ බොහෝ රටවල ඖෂධයක් ලෙස කංසා භාවිතයත්,  කංසා වැවිමත් යම් දැඩි සීමා සහිතව නීතිගත කර තිබෙනවා. ඒ පිලිබඳ විස්තරයක් මේ විකිපීඩියා අඩවියෙන් බලන්න.

විනෝදාස්වාදය සඳහා කංසා භාවිතයට මේ වනතෙක් නීතියෙන් ඉඩ දී තිබුණේ දකුණු අප්‍රිකාවත්, ජෝර්ජියාවත්  උරුගුවේ රාජ්‍යයත් පමණයි. එයිනුත් මුලින් සඳහන් කළ රටවල් දෙකේ පුද්ගලික භාවිතය  සඳහා ළඟ තබාගැනීම හැර විකිණීම තහනම්ය. ඇමරිකා එක්සත් ජනපදයේ ප්‍රාන්ත කිහිපයක නීතිගත වුනත් ෆෙඩරල් රජයට අනුව  කංසා භාවිතය නීති විරෝධිය. ඒ අනුව සියලු භාවිතා සඳහා කංසා නීතිගත කළ දෙවැනි රට බවට කැනඩාව ඔක්තෝබර් 17වනදා පත්වුණා.

කැනඩාවේ 2001 වසරේ සිට ඖෂධිය මැරුවානා නිත්‍යානුකුල වූ අතර, රජයෙන් විශේෂ අවසරය ලද රෝගීන්ට නියමිත පැල ගණනක් තබා ගැනීමට අවසර දුන්නා. 2013දී මධ්‍යම රජයේ වැඩ සටහනක් යටතේ අනුමැතිය ලද සීමිත පිරිසකට වාණිජ පරමාර්ථ උදෙසා කංසා වැවිමටත්, ළඟ තබා ගැනීමටත් අවසර දුන්නා. පසුගිය වසරේ සිට ඖෂධිය කංසා අවසර ලත් වෙළඳ සැල්වල විකිණීම සිදුකළා.
විනෝදාස්වාදය සඳහා වැවීම හා විකිණීම නිතිගත කලයුතු පනත්  2017 අප්‍රේල් මස ඉදිරිපත් වූ අතර, නොවැම්බර් මාසයේ එයට පාර්ලිමේන්තුවේ අනුමැතිය ලැබුණා. පසුගිය ජුනි මාසයේ සෙනෙට් සභවේ අනුමැතිය ලද පසුවයි නව නීති සම්පාදනය සම්පුර්ණ කර පසුගියදා නිත්‍යානුකුල බව ලැබුවේ.

විනෝදාස්වාදය සඳහා වැවීම හා විකිණීම නීතිගත කිරීමට හේතු මොනවද?
නීති කෙතරම් තිබුණත් ඒවා ගරු නොකරමින් ජයටම හොර රහසේ නිවෙස් තුළ කන්සා වැවීම කැනඩාවේ බොහෝ පෙදෙස්වල සිදුවුණා. සාමාන්‍ය පදිංචියට නිවෙස් මිලට ගෙන බේස්මන්ට් මට්ටමේ කංසා වැවීම අධික ලාභයක් ලැබූ ව්‍යාපාරයක් බව කියනවා. එම නිවෙස් හඳුනාගැනීමට ශීත කාලයේ හෙලිකොප්ටර් භාවිත කරන්නට සිදුවුණා.
මෙම පැල වැවීමට ඉහල  උෂ්ණත්වයක්  හා කෘතීම ආලෝකය ලබාදිය යුතුයි.  එලෙස සිදුකරන විට පිටවන උෂ්ණත්වයෙන් වහලවල රැඳෙන හිම දියවන ආකාරය අනුව සැක සහිත නිවෙස් හඳුනාගනු ලැබුවා.
මිට අමතරව නිවෙස්වල පසුපස ගෙවත්තේ ගිම්හාන කාලයට වවන ස්ථානත් සොයාගත් අවස්ථා නිතර වාර්තා වුණා.
ඩොලර් මිලියන ගණන් හුවමාරුවන අනීතික කංසා ව්‍යාපාරය වැලැක්වීමට  රජයට විශාල වැයක් දරන්නට සිදුවූ අතර, වයස් භේදයකින් තොරව කන්සවලට ඇබ්බැහිවීම් නිසා ඒවායින් ඔවුන් මුදවා ගැනීමට හා ඇතිවන රෝගවලට ප්‍රතිකාර කිරීමටත් මුදල් වෙන් කිරිම සිදුවුණා.
කංසා වැවීම හා විකිණීම නීතිගත  කළහොත් තරුණ පරපුර දැනුවත් කර එයින් වලක්වා ගැනීම පහසුවන අතර, විකිණීමෙන් ලැබෙන ලාභය මැර කල්ලි අතට යාම වැළක්වී, ඔවුන් මගින් සිදුවන සංවිධානාත්මක අපරාධ සිදුවීම අඩු කල හැකි වෙතැයි බලාපොරොත්තු වෙනවා.
මුදල් ඉපයීම හා තරුණයන් වලක්වා ගැනීම යන අන්ත දෙක එකවර බලාපොරොත්තු වීම තරමක විහිළු සහගත දෙයක් ලෙස පෙනුනත්, කංසා වැවීම වැලැක්වීම හා ඒ ඇසුරින් සිදුවන අපරාධ වැලැක්වීමට වසරකට වැය කලයුතු අධික මුදල රජයට ඉතිරිවන අතර, නීතියෙන් පිටස්තරව ක්‍රියාකරන්නන් අතට යන මුදලක් උපයාගැනීමට රජයට හැකි වෙනවා.
ආර්ථික වටිනාකම් ඇති ශාකයක් ලෙස සැලකුවිට ඇමරිකා එක්සත් ජනපදය මෙමගින් වසරකට ඩොලර් බිලියන 8කට වැඩි ප්‍රමාණයක් උපයන අතර, කැනඩාව දැනට වසරකට ඩොලර් මිලියන 500ක් උපයයි. නීතිගත කිරීමත් සමග වසරකට ඩොලර් මිලියන 618ක වර්ධනයක් බලාපොරොත්තු වන අතර, 2020 වනවිට වසරකට ඩොලර බිලියන 5 ක් ඉපයීමට හැකිවනු ඇති කියා හිතනවා.
නීතිගත කිරීමත් සමගම අධික ලාභ ලබන ව්‍යාපාරයක් බවට පත්වීම නිසා ප්‍රධානපෙලේ සමාගම් කිහිපයක්ම තම ව්‍යාපාර පුළුල් කර මහා පරිමාණ වගා ආරම්භ කර තිබෙනවා. දැනටමත් ඖෂධිය නිෂ්පාදන කරන සමාගම්, ඩොලර් බිලියන ගණන් යොදවා තරගයට වැටි තිබෙන අතර, අපනයන කටයුතු පුළුල් කර තිබෙනවා. තවත් සමාගම් ක්‍රමික අධ්‍යයන සිදුකරමින් සිටින්නේ.

නීතිගත කළ පමණින් ඕනෑම කෙනෙක්ට නිදහසේ කංසා වැවීමටත්, ළඟ තබා ගැනීමටත්, නිදහසේ ඒවා භාවිතා කිරීමටත් හැකියාව ඇතැයි සිතිය හැකි වුනත්, සත්‍යය එය නොවේ. දුම්බීම, මත්පැන් පානය මෙන්ම මේවා භාවිතයටත් සීමා පනවා තියෙන්නේ.

නිෂ්පාදනය ආරක්‍ෂිත හා ක්‍රමානුකුල වීමට මහා පරිමාණ නිෂ්පාදකයන් ඒ සඳහා බලපත්‍රයක් ලබාගත යුතු අතර, හැමවිටම පුහුණුවක් ලද අය සේවයට යොදාගත යුතු වෙනව. රජයේ නිරතුරු අධීක්ෂණයට ලක්වීමත් සිදුවනු ඇති. වෙළඳ සලක විකිණීමට බලපත් ලබාගැනීම අත්‍යවශ්‍යයි. වෙළඳදැන්වීම් පළකිරීම ඉඳුරාම තහනම්. මත්පැන් හා දුම්වැටි අලෙවි කරන වෙළඳසල්වල කන්සා නිෂ්පාදන විකිණීම නොකෙරෙනු ඇති.
ඕනෑම කෙනෙක්ට තම නිවසේ පැල 4ක් වැවීමට අවසර ඇති අතර පැල විකිණීම හා ග්‍රෑම් 30කට වඩා විකිණීම තහනම්. මල් දරන පැල ප්‍රසිද්ධ ස්ථානවල තබාගැනීමත් නීති විරෝධිය.
එසේම පැකට් කිරීමේදී කුඩා දරුවන්ට විවෘත කල නොහැකි ආරක්‍ෂිත ආකාරයට එය සිදු කල යුතුයි. කුඩා ළමයින්ගේ අවධානය ගැනීම වලක්වන්න වර්ණවත් අලංකාර ඇසුරුම් නොයෙදීමට වගබලා ගත යුතු වෙනවා. විශාල අකුරින් අවවාද පාඨයක් සඳහන් කිරීමත් අවශ්‍යයි.

කංසා ශාකයේ නිෂ්පාදන ගබඩා කර තබා ගැනීමට අවසර තිබුණත්, බලපත් රහිතව ප්‍රවාහනයට හෝ ගෙනයාමට හෝ තැපෑලෙන් යැවීමට අවසර ඇත්තේ 30g ට අඩු ප්‍රමාණයක් පමණයි. එසේම අවසර ලද සමාගම්වලට මිස වෙනත් පුද්ගලයන්ට කැනඩාවෙන් පිටතට ගෙනයාම හෝ පිටතින් රටට ගෙන ඒම සපුරාම තහනම්. 
දැනට ග්‍රෑම් එකක් කැනඩා $10ක පාලන මිලකට අලෙවි කරන අතර, යුකොන් ප්‍රාන්තයේ පමණක් $8කි. අලෙවි කරන කංසා ග්‍රෑම් එකකට $1ක බද්දක් අය කරයි.
අවුරුදු 18ට අඩු කෙනෙක්ට නිෂ්පාදන විකිණීම වසර 14ක් දක්වා සිර දඬුවම් ලැබිය හැකි වරදකි.
නීතිගත කළ පමණින් ඕනෑම කෙනකුට ඕනෑම තැනක භාවිතයට අවසර නැහැ. ප්‍රාන්තයට අනුව නීති තරමක් වෙනස්. මැනිටෝබා ප්‍රාන්තයේ නිවෙස් තුල පමණක් කංසා භාවිතා කලයුතු අතර, අනෙක් ප්‍රාන්තවල දුම්බීමට අවසර ඇති ස්‌ථාන පමණක් යොදාගත හැකියි.
මත්පැන් මෙන්ම කංසා භාවිතයෙන් පසුත් වාහන පැදවීම තහනම්ය. රුධිර මිලිලිටරයට THC නැනොග්රැම් 2කට වඩා අඩංගු වීම සිර දඬුවම් ලදහැකි වරදක්.

දැනට වියලි කංසා, ඇට හා තෙල් අලවි කරන අතර අනාගතයේ රසකැවිලි, කේක් හා  පානයන්ද වෙළඳ පොලට එනු ඇති. අනාගතයේ Online මිලට ගැනීමේ පහසුකම් ඇතිවුණත් එසේ මිලට ගත හැකිවන්නේ රජයෙන් පමණයි.

සිසුන් දැනුවත් කිරීමේ පත්‍රිකාවක් 
මේ කිසිවකින් කංසා භාවිතයේ ආදීනව නොසලකා හැරීමක් සිදුවන්නේ නැහැ. මත්පැන්, දුම්වැටි මෙන්ම නිත්‍යානුකුලවීම ලෙස සලකන්නේ කංසා සමාජීයව, සෞඛ්‍යමයව, ආර්ථිකව යහපත් කියා  පිළිගැනීමක් නෙවෙයි. එයින් සිදුවිය හැකි හානිය හා ගැටළු එලෙසමයි. මේ නිසා මීට සමානුපාතිකව පාසල්වල දරුවන් දැනුවත් කිරීම සිදුවෙනවා.

නීති රීති අනුගමනය කරන්නන් මෙන්ම නොකරන්නන් සෑම සමාජයකම සිටින නිසාත්, සම්පුර්ණ නිතිගත  කිරීමක හොඳ නරක දකින්නට තරම් අධ්‍යයන කරන්නට  පසුබිමක් මින් පෙර අවස්ථාවක් නැති නිසාත්  මෙහි අනාගත ප්‍රතිඵල කෙසේ වේදැයි පුරෝකතනය සීමාවෙලා තියෙන්නේ.
මත්පැන් දුම්වැටි මෙන් සාමාන්‍ය ලෙස සමාජගත වී භාවිතය යම් ජන සංඛ්‍යාවකට සීමාවනු ඇතැයි සිතිය හැකි මෙන්ම, පුළුල්ව මිලදී ගැනීමේ හැකියාව නිසා අයහපත් ප්‍රතිඵල වැඩිවනු ඇතැයිද සිතන්නට පුළුවන්. සෞඛ්‍ය සේවා මේ ගැන වැඩි අවධානයක් යොමුකළ යුතු වෙනු ඇති. නීතිගත කිරීම් නිසා ආදායම අහිමි වූ අප්‍රසිද්ධ ව්‍යාපාරිකයන් හා කළුකඩ කරුවන් නිහඬ වෙයි කියා සිතන්නටත් බැහැ.

මත්ද්‍රව්‍යයක් සමාජගත වීමක වාසි අවාසිවලට  වඩා මේ පසුපස තිබෙන ඩොලර් බිලියන ගණනක මුදල් කන්දරාව ගැන වැඩි අවධානයක් තිබෙන බවනම් පැහැදිලියි.

උදව්:
aththammageathbeheth.blogspot.com/2016/09/cannabis.html
docmj.com/2017/06/05/difference-medical-recreational-marijuana/
www.en.wikipedia.org/wiki/Legality_of_cannabis#S
www.cnbc.com/the-us-falling-behind-other-countries-like-canada-on-marijuana
www.nytimes.com/2018/10/16/world/canada/cannabis-legalization-industry.html
indicaonline.com/blog/5-differences-between-american-and-canadian-recreational-cannabis/

Monday, 15 October 2018

ශිෂ්‍යත්ව විභාගේ

හැමදාම බැනුම් අහන මේ විභාගය මොකක්ද? ඇයි මෙහෙම විභාගයක් තියන්නේ? දැන් මේ තත්වයට එන්න හේතු මොනවද? පිටරටවල මේ වගේ විභාග නැද්ද? ප්‍රශ්ණ ගොඩයිනෙ.
1942 දී C.W.W. කන්නන්ගර මහතාගේ යෝජනා අනුව නිදහස් අධ්‍යාපනය සාමාන්‍ය ජනතාවට විවර කිරීමත් සමග 1948 ආරම්භ වූ දෙයක් ශිෂ්‍යත්ව විභාගය. රටේ කා හටත් නොමිලයේ අධ්‍යාපනය දීම හැරුනුකොට අධ්‍යාපනයෙන් වැඩි ඵලක් ගත හැකි දරුවන් තෝරා ඔවුන්ට වැඩි පහසුකම් සහිත පාසලක් ලබා දීම හා ආධාර මුදලක් දීම මෙහි අරමුණ වුනා. එහිදී අදහස් කළේ ගම්වල දුප්පත් දක්ෂ දරුවන් තෝරා ඔවුනට කෑම බීම නවාතැන් නොමිලයේ ලබා දී වඩා නිදහසින් ඉගෙනුම සැලසීමයි. මෙහිදී නිශ්චිත ප්‍රදේශයකට පහසුකම් සහිත මධ්‍ය මහා විද්‍යාලයක් බැගින් පිහිටවා එම ප්‍රදේශයට අයත් කුඩා පාසල්වලින් ශිෂ්‍යත්ව විභාගය සමත්වන දරුවන්ට හයවන වසරේ සිට නේවාසික අධ්‍යාපනයට ඉඩ සැලැස්වූවා. එම පාසල්වල ප්‍රථමික අංශයක් පැවතුනේ නැති නිසා විභාගය සමත් අය පමණයි ඇතුලත් කරගැනුනේ.
සියලුම දරුවන් විභාගයට පෙනී සිටි අතර ප්‍රදේශයට අනුව ලකුණු ප්‍රමාණයකින් සීමිත සිසුන් සංඛ්‍යවක් තෝරා මධ්‍ය මහා විද්‍යාලයට ඇතුලත් කරගැනුනා. වැඩි ආදායම් සහිත පවුල්වල දරුවන්ට ආධාර මුදල් නොලැබුණත් අධ්‍යාපන පහසුකම හිමිවුණා. විභාගයට විශේෂ සුදානම් කිරීම් නොතිබුණු අතර සමත් වුයේත් ගුරුවරුන් හඳුනාගත් සැබෑ දක්ෂයින් පමණයි. ලකුණු ගැන එතරම් අවධානයක් නොතිබුණු අතර සමත්වීම ගැනයි අවධානය තිබුනේ.
ප්‍රමාණවත් පහසුකම් සහිත මධ්‍ය මහා විද්‍යාල තිබු නිසා ප්‍රධාන නගරවල පාසල්වලට යාමට තරගයක් තිබුනේ නැහැ. නිවසේ සිට එතරම් දුරක් නොමැති එහෙත් නේවාසික පහසුකම් මැද විශ්ව විද්‍යාල අධ්‍යාපනය දක්වා නිදහසේ ඉගෙනීමට දරුවනට අවස්ථව ලැබුණා. සමත්වූ ඕනෑම දරුවෙක්ට ලකුණු සිමා ගැන තැකීමකින් තොරව නාගරික ප්‍රසිද්ධ පාසලකට ඉල්ලුම් කර ඉගෙනීම ලැබීමේ අවස්ථාව තිබුණත් බොහෝ දෙනෙක් තෝරාගත්තේ ආසන්න මධ්‍ය විද්‍යාලයයි.
විභාගයේ ස්වභාවය ස්වල්ප ලෙස වෙනස් වෙමින් වුවත් මේ ආකාරයට මධ්‍ය මහා විද්‍යාලවලට දරුවන් තෝරාගැනීමට සාධාරණ ක්‍රමයක් ලෙස ශිෂ්‍යත්ව විභාගය 80 ගනන් වනතෙක්ම පැවතුණා.
නාගරික පාසල්වල ජනප්‍රියත්වය ක්‍රමයෙන් වැඩි වන්නට වුයේ මධ්‍ය මහා විද්‍යාලවල පහසුකම් ක්‍රමයෙන් අඩුවීමත් සමගයි. කලින් ලබාදුන් ඇඳුම් ආදී දීමනා අඩුකර ප්‍රමාණවත් නොවන ආධාර මුදලක් ලැබීමත් මෙයට හේතුවුණා. ජනප්‍රිය පාසල්වල නමට රැකියාවලදී වැඩි තැනක් ලැබීමත් මෙයට අනියම් ලෙස බලපෑවා. මධ්‍ය විද්‍යාලවල ජනප්‍රියත්වය එලෙසම පවතිද්දී කොළඹ, නුවර, ගාල්ල ආදී ප්‍රධාන නගරවල පිහිටා ඇති සීමිත පාසල් ගණනකට හා අලුතෙන් නම්කළ ජාතික පාසල්වලට ඉල්ලුම වැඩිවීමත් සමග ලකුණු මට්ටමක් තීරණය කිරිමට පාසලට සිදුවුණා. එම පාසල්වල පළමු ශ්‍රේණියේ සිට පැමිණෙන ළමුන් සිටීම නිසා ඇතුලත් කරගත හැකි සිසුන් ගණන් සීමිත වුණා. මෙයින් තරගය ඉහල ගියා. අන්තිමට සියලු සිසුන් එම පාසල් ඉලක්ක කරගෙන තරග වදින විභාගයක් බවට ශිෂ්‍යත්ව විභාගය පත්වුණා. ශිෂ්‍ය ආධාර ලැබීම දෙවන තැනටත් අසන්න ප්‍රදේශයේ පහසුකම් ඇති උසස් පාසැල තවත් පහල තැනකටත් පත්වීම මගින් ශිෂ්‍යත්ව විභාගය ඇරඹීමේ අරමුණු වෙනස්ම තැනකට ගෙනගියා.
මෙය අනෙක් ඉහල විභාග හා සමානව තරග විභාගයක් බවට පත්වීමත් සමග තුන වසරේ සිටම ඒ සඳහා ඉලක්ක කර උගන්වන පාසල් බිහිවීම ඊළඟ පියවරයි. මුලින්ම ඉහල පාසලක් ලබාගත නොහැකි වූ දරුවන්ගේ දෙමාපිය ඊළඟ අරමුණ වුනේ දරුවා මෙලස ශිෂ්‍යත්වය අරමුණු කර උගන්වන පාසලකට යොමු කිරීමයි. ප්‍රථමික පාසල්වලත් තරගය උග්‍ර වුණා. ශිෂ්‍යත්වය ඉලක්ක නොකරන පාසල්වලට සිසුන් ඇතුලත්වීම අඩුවීම නිසා පාසල වැසී යාමෙන් වැළකීමට ඔවුන්ටත් තරගයට උරදෙන්න වුණා. මේ සිදුවීම් හා සමානුපාතිකව ටියුෂන් පන්ති දසත ඇරඹුනා.

තරගය දෙගුණ තෙගුණ වෙද්දී ඉහල මට්ටමේ පාසල් තම තත්වය පෙන්වන්නට මෙන් ඇතුලත් කරගන්න ලකුණු මට්ටම ඉහල දමන්නට වුණා. ඇත්තටම සිදුවුනේ යාන්ත්‍රික ලෙස විභාගයට හුරු කරවීම තුලින් වැඩි ලකුණු ගණනක් ගන්න සිසුන් වැඩිවීම නිසා  සිසුන් ගණන නියතව තබා ගැනීම උදෙසා ඉහල ලකුණක් අවශ්‍ය වීමයි.
දැන් තත්වය දක්ෂ, ඇත්තෙන්ම ශිෂ්‍ය ආධාර අවශ්‍ය, අතිරේක පන්ති යා ගත නොහැකි ප්‍රාදේශීය පාසල්වල දුප්පත් දරුවන්ට මේ තරගයට මුහුණ දී ගත නොහැකිව පහසුකම් ඇති පාසලක් අහිමි වීමයි. සත්‍ය ලෙසම ප්‍රතිඵල ඇවැසි, පහසුකම් හා ගුරුවරු අඩු ග්‍රාමීය පාසල්වල දරුවන්ට කිසිදු වාසියක් නොමැති තත්වයකට විභාගය පත්වීමයි.
මෙවර ප්‍රතිඵල අනුව ශිෂ්‍ය ආධාර ලබාගැනීමටත් 168ක් තරම් ඉහල ලකුණු ප්‍රමාණයක් ලබාගත යුතුයි. කිසිදු පහසුකමක් නොමැතිව පාසලේ උගන්වන දෙයින් පමණක් සැනසෙන, ඉලක්ක ඉගැන්වීමක් නැති දක්ෂ දරුවන් හඳුනා ගැනීමට තව දුරටත් ශිෂ්‍යත්ව විභාගය භාවිතා කල නොහැකියි.
දරුවන්ට හා දෙමාපියන්ට දැඩි බලපෑමක් කරන, මුල් අරමුණින් සම්පුර්ණ ප්‍රති විරුදුව ගමන් කරන මේ විභාගය තව දුරටත් පැවත්විය යුතුද?
නැතැයි කිව හැක්කේ කාටද? පාසල් අතර පහසුකම් පරතරය ක්‍රමයෙන් වැඩිවෙමින් පවතින විට හැකියාවක් ඇති දරුවෙක්ට පහසුකම් හා ජනප්‍රිය නමක් සහිත පාසලක් ලබා ගැනීමේ ක්‍රමය මෙයයි. මෙම විභාගය ටියුෂන්වල ගොදුරක් වෙමින් යන ලංකාවේ අධ්‍යාපන ඛේදවාචකයේ එක කොටසක් පමණයි. විභාග ස්වභාවය වෙනස් කිරීම, ප්‍රශ්න පත්‍ර අසීරු කිරීම ආදී යෝජනා දුටුවත් ඒවායින් තැලෙන්නේද අවුරුදු දහයේ ළමාවිය ගෙවමින් යන දරුවන්ය.
වඩාම උචිත වන්නේ සියලු පාසල්වලට සම පහසුකම් සැලසීමයි. කිසිදාක කල නොහැකි ලෙස දැනට පෙනෙන මෙම ක්‍රමය නිසයි දියුණු රටවල පාසල් සඳහා තරගයක් නොමැත්තේ. එම රටවල දරුවන් තමන් පදිංචි තැනට ආසන්නම ප්‍රථමික පාසලට යා යුතුය. ඉන්පසු එහි මධ්‍ය පාසලටත් එම පෝෂක ප්‍රදේශයේම උසස් පාසලටත් ඇතුලත් වීම සාමාන්‍ය පිළිවෙතයි. උසස් පාසල් අතර විශේෂ විෂයයික පාසල් තියෙනව. සුභග ළමුන් සඳහා විශේෂ විෂයමාලාවක් ඉගැන්වෙන පන්ති සහිත පාසල්, සෞන්දර්ය විශේෂ පාසල්, විශේෂ අවශ්‍යතා සහිත ළමුනට වෙනම පාසල් ආදියයි. ඒවාට සිසු මට්ටම මධ්‍ය පාසලේ සිට ඇගයීම් කර ඇතුලත් වනු මිස හිතුමතේ යා නොහැකියි. උසස් අධ්‍යාපනයත් පුළුල් ක්ෂේත්‍රයක පවතින නිසා සිසු දක්ෂතා අනුව ඒවාට අවස්ථාව ලැබෙනවා.

ලංකාවට මේවා සිහිනද? ජනප්‍රිය පාසල්වල ආදි ශිෂ්‍ය සංගම් හා කීර්තිමත් ආදී ශිෂ්‍යන්  නිසා ඒවා තවත් බැබලිමත්, තවත් ආධාර ලබා දියුණු වීමත් මගින් පාසල්වල ඇති නැති පරතරය ඉහලටම යමින් තියෙන්නේ. නැවත මධ්‍ය මහා විද්‍යාල ආකාරයේ පහසුකම් සහිත ද්විතියික මට්ටමේ පාසල් සැම දිස්ත්‍රික්කයකටම කිහිපය බැගින් තෝරා ඒවා දියුණු කිරීමක් කළ හැකිනම් ඉහල නමක් ඇති පාසල් වෙත ඉල්ලුම අඩු වෙතැයි අනුමාන කළ හැකියි. කුඩා ප්‍රථමික පාසල් දියුණු කර පහසුකම් සැලසිය හැකිනම් කලක් ගතවී හෝ යම් මට්ටමකට සිසු දක්ෂතා දියුණුවට බලපැමක් කල හැකි වනු ඇති. දැනට ඇති ශිෂ්‍යත්ව විභාග තරගය නැවැත්විය යුතු බව ඉඳුරාම පිළිගත්තත් විකල්පයක් නොමැති වීමෙන් පාඩුවක් වන්නේ දුප්පත් දක්ෂ දරුවන්ටමයි.

යම් වෙනසකට යෝජනා පැමිණියහොත් විරෝධතා දක්වන්නන් අතර දෙමාපියන්ද සිටිනු නොඅනුමානයි. ප්‍රධාන පෙලේ පාසලකට තම දරුවා ඇතුලත් කිරීමේ සිහිනයෙන් මිදීමට අකමැති දෙමාපියෝ කොතෙකුත් ඇති. ඊළඟ තැන සිටිනු ඇත්තේ ශිෂ්‍යත්වයෙන් සමත්ව පැමිණෙන දක්ෂ දරුවන් මගින් ඉහල සා.පෙළ, උසස් පෙළ ප්‍රතිඵල පෙන්වන නිසා එයින් මිදීමට අකමැති ජනප්‍රිය පාසල් සම්බන්ධ ආදී ශිෂ්‍ය සංගම්ය. ලංකාවේ කුමන ආකාරයේ ප්‍රතිසංස්කරණයකට  වුවත් විරුද්ධ වෙන අධ්‍යාපනයෙන් බඩ වඩා ගන්නා ටියුෂන් මාෆියාව ඊළඟට විරුද්ධ වනු ඇත.
කුමන ආකාරයේ විරෝධතා පැමිණියත් මේ ක්‍රමය වෙනස් කර අලුතින් කා හටත් සාධාරණ පාසල් පද්ධතියක් හා පාසලෙන් පිටත අයට බලපෑම් කළ නොහැකි තේරීම් විභාග ක්‍රමයක් ස්ථාපිත කිරීමට දේශපාලකයන් දැනුවත් කිරීම අධ්‍යාපන ක්ෂේත්‍රයේ දැනුමැත්තන්ගේත් සාමාන්‍ය මහජනයගේත් වගකීමයි.
වැරදි අධ්‍යාපන මගකින් මේ වියැකෙන්නේ අපේ අනාගතයයි.

Monday, 8 October 2018

ශරත් සමය වර්ණවත් කරන පත්‍ර Autumn leaves

ගිම්හාන කාලයේ ගස්වල පිරුණු පාට පාට මල් මෙන්ම කොළ පාට පත්‍රත් ඇසට ගෙන එන්නේ සහනයක්. සමකයෙන් දුරස්ථව පිහිටන රටවල සීත කාලයට කලින් එළඹෙන සරත් සමය (autumn/ fall) වෙද්දී මල් ක්‍රමයෙන් ගස්වලට සමුදෙන්න ගන්නවා. සදාහරිත නොවන, පළල් පත්‍ර ඇති ගස් සිසිරයට සුදානම් වෙමින් පත්‍ර  හැලීමට සුදානම් වෙනවා. පතනයට පෙර ස්වභාව ධර්මය විසින් ශාක පත්‍රවලට අපුර්ව වර්ණයන් දෙමින් පරිසරය සොබාවත් කරමින් වෙනස්ම විදියකින් නෙත පිනවනවා. උතුරු අර්ධගෝලයට මේ වර්ණ ප්‍රභා පෙනෙන්නේ සැප්තැම්බර් - ඔක්තෝබර් මාසවලදීයි.

ගස්, දුටු දුටු නෙත් පිනවන වර්ණ මිශ්‍රණයන්ට පරිවර්තනය වෙන්නේ දවසට දෙකට. බැලු බැල්මට මල් යායක් ලෙසින් දිස්වෙන අත්‍යලංකාරය හිතටත් මිහිරක් ගෙන එනවා. ගිම්හානයේ කොළ  පාටින් තිබෙන ගස් මෙහෙම වෙනස් වර්ණ ගන්නේ කොහොමද? සියලු පත්‍ර සමකාසන්න රටවල නිතර දකින්නට තියන ලෙස කහපාට වී හැලෙනවා වෙනුවට රතු, තැඹිලි, දම් වැනි පාටට හැරෙන්නේ ඇයි? එකම ගසේ පත්‍රත් මෙලෙස වෙනස් පාට වෙන්න පුලුවන්ද?
පත්‍ර සෛල තුල හරිතප්‍රද ගොනුවී ඇති අයුරු 
මේ ප්‍රශ්නවලට පිළිතුරු පටන්ගන්න වෙන්නේ කොලපාට පත්‍රවලින්. බොහෝ ශාක පත්‍ර කොළ වර්ණයක් ගන්නේ ඒවායේ අඩංගු හරිතප්‍රද හෙවත් ක්ලොරෆිල් නිසා. මෙම හරිත වර්ණ ක්ලොරෆිල්වලට හිරු එලිය උරාගෙන, පරිසරයේ ඇති කාබන් ඩයොක්සයිඩ් හා ජලය ආධාර කරගෙන කාබොහයිඩ්රේට් නිපදවාගන්න පුළුවන්. එනම්, මේවා ආහාර නිෂ්පාදන කර්මාන්තශාලා ලෙස ක්‍රියාකර ශාකයට අවශ්‍ය ආහාර නිපදවා ගන්නවා. මෙම ක්‍රියාවලිය ප්‍රභාසංස්ලේෂණය ලෙස හඳුන්වනවා.
හරිතප්‍රද වලට අමතරව තවත් වර්ණක පත්‍රවල තියෙනවා. නම් විදියට ගත්තොත් සැන්තොෆිල් (කහ වර්ණක),  කැරටිනොයිඩ් (තැඹිලි වර්ණක), ඇන්තෝසයනින් (රතු වර්ණක),  මේවත් හරිතප්‍රද සමග ආලෝකය උරාගැනීමේ ක්‍රියාවලියට සම්බන්ධ වෙනවා. ශාකයකට ප්‍රමාණවත් හිරුඑළියත් උණුසුමත් ඇතිවිට පත්‍රවල හරිතප්‍රද නිපදවීම වැඩි නිසයි අනිත් වර්ණ යටපත් කරගෙන කොළ පැහැයට දිස්වන්නේ.
සරත් සමය ආරම්භ වීමත් සමග අර්ධගෝලවල ධ්‍රැවාසන්න ප්‍රදේශවලට හිරු එලිය වැටෙන පැය ගණන අඩුවෙන අතර උෂ්ණත්වයත්  අඩුවෙමින් යනවා. හරිතප්‍රදවලට අඩු උෂ්නත්වයන්හි පවතින්නට බැහැ. මෙම දේශගුණික තත්වයන්ට මුහුණ දෙමින් නොමැරී ජීවත්වීම උදෙසා ශාකවලට ඇති එකම විකල්පය ප්‍රභාසංස්ලේෂණය අත් හැරීමයි. වැඩක් සිදු නොකරන පත්‍ර සමග ජීවිතය පවත්වා ගැනීමට වඩා නැවත හොඳින් හිරුඑළිය ලැබෙන වසන්ත සමය එනතෙක් පත්‍ර ඉවත්කර තිබෙන ශක්තිය රැක ගැනීමට ශාකයට සිදුවෙනවා. මෙලෙස පත්‍ර ඉවත්කිරීමට පෙර හරිතප්‍රද බිඳ හෙලා එහි ඇති නයිට්‍රජන් හා නිෂ්පාදිත සිනි වර්ග කඳ කොටස්වල ගබඩා කිරීමට යැවෙනවා.
 හරිතප්‍රද බිඳ වැටීමත් සමග මෙතෙක් එම වර්ණයෙන් යටපත් වී තිබු අනෙකුත් වර්ණ දිස්වීමට පටන් ගන්නවා. කහ සහ තැඹිලි වර්ණ ලොව සැම ප්‍රදේශයකම ශාක පත්‍ර පතනයට පෙර දක්නට ලැබෙන්නේ ශාකවල වැඩිපුරම ඇත්තේ කහ සහ ඊට ආසන්න වර්ණවලට අදාල වර්ණක නිසායි.

නමුත් උෂ්ණත්වය ඉතා අඩුවන ධ්‍රැවාසන්න ප්‍රදේශවල පතනයට ආසන්න සමහර ශාක රතු හා රතු වර්ණයේ ප්‍රභේදවලින් දැකිය හැකියි. මෙය විශේෂ තත්වයක්. අනෙක් කහ පැහැයට හැරෙන ගසුත්, සිහින් පත්‍ර තියන සදාහරිත ගසුත් අතරේ රුසිරු දසුන් මවන්නට මේ විශේෂ තත්වයට හැකියි.දැනට සොයාගෙන ඇති අන්දමට සමහර ශාකපත්‍රවල රතු වර්ණය ඇතිකරන ඇන්තොසයනින් අලුතින් නිපදවෙනවා. ගස විසින් ඉවත් කිරීමට ආසන්න පත්‍රයක කෙටි කාලයකට වර්ණක ඇතිවීම විද්‍යාඥයන්ටත් ප්‍රශ්නයක්. මෙයට හේතු ලෙස න්‍යායන් කිහිපයක් ඉදිරිපත් වී තිබෙනවා.
මුල්ම අදහස් අතුරින් එකක් වුයේ ඇන්තොසයනින් වර්ණකය දිලිර හා කෘමින්ගෙන් ශාකය ආරක්ෂා කරගැනීමට රසායනික ආරක්ෂකයක් ලෙස ක්‍රියාකරන බවයි. ඵල ආහාරයට ගන්නා කුරුල්ලන් ආකර්ෂණය කරගෙන ඵල අවසන් කර ඒවා වෙනුවෙන් යෙදවෙන ශක්තිය ශාකයේ පැවැත්මට යොදාගැනීමට රතු වර්ණය ගන්නවා යන්න තවත් මතයක්. එහෙත් මෙම වර්ණය පවතින අතිශය කෙටි කාලසීමාව අනුව මේ මතයන් ගැන සැක මතුවේ.
තවත් මතයකින් කියවෙන්නේ එමගින් වැඩිපුර ඉර එලියෙන් ශාකය ආරක්ෂා කර,අඩු උෂ්ණත්වයේදී  බිඳවැටෙන ක්ලොරෆිල්වල ඇති නයිට්‍රජන් සහ නිපදවී ඇති පෝෂක උරාගැනීම පහසු කරන බවයි. ඉර එලිය වැඩි වසරවල පත්‍ර උඩ පෘෂ්ඨයේ  රතු පැහැය වැඩිවීමෙන් ද, ධ්‍රැව ආසන්නයට යත්ම ශාක වඩා තද රතු පැහැයට හැරීමෙන්ද මෙම මතය සත්‍ය ලෙස සිතිය හැකියි.
වැඩි හිරු එළියක් හා වියලි කාලගුණයක් ඇති වසරවල ශාක යුශවල සිනි ප්‍රතිශතය අධික බව හඳුනාගෙන ඇති අතර එයිනුත් තව දුරටත් ඇන්තොසයනින් නිපදවීම උත්තේජනය කරනව. මෙසේ සියලුම පෝෂක ආපසු උරාගැනීමෙන් ශාකය වඩා හොඳින් ශීත කාලයට ඔරොත්තු දිමට සකස් කිරීමක් සිදුවන බව හිතන්න පුළුවන්. හිම මිදීමට ආසන්න උෂ්ණත්වයක් ඇති පෝෂක අඩු අවස්ථාවලත් රතු වර්ණකය සැදීම උත්තේජ වීමෙන් මෙම මතය තහවුරු වනව. එසේම අඩු ඉර එළියක් ලැබෙන වැස්ස වැඩි වසරවල ශාකවල රතු වර්ණය අඩුවීමක් නිරීක්ෂණය කරන්න ලැබෙන්නේ  එවිට හිරුඑළියෙන් ආරක්ෂා කිරීමක් අවශ්‍ය නොවෙන නිසයි.
තවත් න්‍යායක් දක්වන්නේ බලවත් ප්‍රතිඔක්සිකරකයක් වන ඇන්තොසයනින් වර්ණකය  ශාකය ශීත කාලයට වඩා හොඳින් සුදානම් කරන බවයි.

එහෙත් සමහර ශාක මෙලෙස රතු වර්ණය නිපදවීම පිලිබඳ කරදර නොවන්නේ ඇයිද යන්න තවත් නොවිසඳුණු පැනයක්. ඒවා ලැබී ඇති වර්ණකවලින් සැහී ක්ලොරෆිල් බිඳ වැටුණු පසු තම වර්ණය පමණක්  හෝ අනෙකුත් වර්ණ සමග සංයෝග වී වඩා නෙත් පිනවන වර්ණ ප්‍රදර්ශනය කර සීත වනවිට හැලී යයි.

සොබාදම් මවගේ නොවිසඳුණු රහස් තුරුළු කරගෙන මේ සියලුම දර්ශණීය වර්ණ සංකලන ඉතාම කෙටි කලක් පරිසරය අලංකාර කර, මානව නෙත් සිත් පිනවා, ගසෙන් වෙන්ව බිම පතිත වී ගසට තනිව ශීත කාලය තරණය කිරීමට ඉඩදෙයි.


උදව්:
Guide to all Colors in Upstate New York : Donald J. Leopold
The Science of Why? : Jay Ingram 2016
www.esf.edu/pubprog/brochure/leaves
cienciasdejoseleg.blogspot.com/
www.education.com/science-fair/find-color-pigments-hidden-green/
www.compoundchem.com/autumnleaves/