නවීන නගරයක බිතු සිතුවම් Graffiti

පුංචි කාලේ ඉඳන්ම ළමයි  ආසයි බිත්තිවල බලි කුරුටු අඳින එකට. බිත්තිවල චිත්‍ර අඳිනවට වැඩිහිටියෝ  නම් කිසිම කැමැත්තක් නැහැ. පාසලට ගියත් කියල දෙන්නෙ බිත්ති පිරිසිදුවට තියාගන්න ... පොදු වැසිකිලි බිත්තිවල චිත්‍ර අඳින්නේ නරක අය... වගේ අදහස්නේ.
 බිත්තිවල චිත්‍ර ඇඳීම මනුෂ්‍යයා ප්‍රජාවක් ලෙස සමුහිකරණය වෙන්න පටන්ගත් ගමන් ඇරඹුණු දෙයක්. ඒකෙ ඉතිහාසය වෙනම හදාරන්න ඕනේ දෙයක්.
පාසල් බිත්තිවලට  අධ්‍යාපනික චිත්‍ර එකතුවීම මතක ඇති කාලයේත් තිබුණා. මම උගත් පාසලක 1960 ගණන්වල පැවති අධ්‍යාපනික ප්‍රදර්ශනයකට ඇන්ද චිත්‍ර තිබුණා. පසුකාලීනව ඒවා උඩින් තනි පාට ගෑවත් ඒ වෙනතෙක් බිතු සිතුවම් බලල සතුටුවුනේ මම විතරක් නොවේ. පාසල් තාප්පවල හා ප්‍රථමික පන්තිකාමර අවට චිත්‍ර ඇඳීම 90 දශකයේ බොහෝ ප්‍රචලිත වුණා.

අධ්‍යාපනික නොවූ බිත්ති චිත්‍ර  හදිසියේ විශාල ලෙස දකින්න ලැබුණම මම ඇස් අදහාගත නොහැකි පුදුමයට පත්වුනා. කැනඩාවේදී  දිනක් දුම්රියෙන් ගමන් කරද්දී දුම්රිය මග එක පසෙක විශාල ගොඩනැගිලි බිත්තිවල තිබුණු චිත්‍ර දැකල හුස්ම පහලට නොදා බලන් හිටියා.  HUNGER GAMES කියල ලොකුවට අමුතුම කලාත්මක ත්‍රිමාණ අකුරින් කලුසුදුවට ලියා තිබුණු හැටිත් ඒ අසබඩ බිත්ති මෙන්ම අත්හැර දැමු සේ පෙනුණු වාහනයකත් විවිධ වර්ණ හා කළු සුදු චිත්‍ර දුටු හැටිත් හොඳට මතකයි (මෙය අද දකින්නට නැහැ). එයින් පසු අද වෙනකල් දුම්රිය ගමනේ යෙදෙනවානම් ඒ පැත්තෙන් වාඩිවී දුම්රිය ස්ථාන දෙකක් අතර හමුවෙන ඉතා ඉක්මනින් වෙනස්වීම්වලට බඳුන්වන  ඒ චිත්‍ර නැරඹීම මගේ පුරුද්දක්.

ග්‍රැෆිටි, එහෙම නැත්නම් කුරුටු බලි ඇඳීම, ඒ කියන්නේ තමුන්ට අයත් නැති තැනක තීන්ත, මාකර්, ස්ටිකර්, ස්ප්‍රේ පේන්ට් ආදිය භාවිතයෙන් ලිවිම, චිත්‍ර ඇඳීම, සීරිම ආදිය නීතියෙන් තහනම් දෙයක් විදියටයි බොහෝ රටවල සලකන්නේ.  එය එම පරිසරයේ වෙසෙන පුද්ගලයන්ගේ යම් හැඟීම් ප්‍රදර්ශනයක් වුවත්, බිත්තිය අයිති පුද්ගලයාගේ කැමැත්තක් නැතිව සිදුවී ඇති නිසාත්, අයිතිකරුට හෝ ආයතනවලට ඒවා ඉවත්කිරීමට මුදලක් යන නිසාත් එය හානියක් ලෙස සලකා නීතියෙන් තහනම් කර තිබෙනවා. අතීතයේ සිටම  බිත්ති චිත්‍ර, පාලන අධිකාරයට විරුද්ධ අදහස් ප්‍රකාශ කිරීමට යොදාගෙන ඇති නිසා කිසිදු රටක ඒවා අනුමත කිරීමක් දක්නට නොහැකියි.

අයිතිකරුගේ නීතිමය කැමැත්ත ඇතිව බිත්ති සිතුවම් නිර්මාණයට ( මියුරල් painting) අවසර ලැබුනත්, ඉන් පසු වෙනත් පුද්ගලයන් ඒ අවට බිත්තිවල චිත්‍ර හා අකුරු ඇඳීම බහුල බව අසන්නට ලැබෙනවා. ඒ නිසා අවසර දෙන අයටත් ගැටලුවලට මුහුණ දීමට සිදුවෙනවා.

උපාලි ආනන්ද ගේ චිත්‍රයක් 

බිත්ති චිත්‍ර ශිල්පය (Wall Art/ Urban Art/ Street Art/Mural ) වගේම කුරුටු චිත්‍ර ශිල්පය (Graffiti) කලාවක් විදියටයි දැන් ලෝකයේ සැලකෙන්නේ. ලංකාවේ එවන් චිත්‍ර ශිල්පින් අඩුයි.  ග්‍රැෆිටි ශිල්පි  සෞන්දර්ය විශ්ව විද්‍යාලයේ කථිකාචාර්යවරයෙක් වන උපාලි ආනන්ද ගේ ප්‍රදර්ශණ දෙකක් බලල තියනව. ඔහුගේ සිතුවම් අප්‍රසිද්ධ ස්ථානවල (වැසිකිලි, මුඩුක්කු බිත්ති වැනි) කුරුටු චිත්‍ර  පුනරුපණය හා ඒවා කලාත්මකව නිරුපණයක්.

කලාවක් ලෙස මේ ගැන බොහෝ දේ අධ්‍යයනය කළ අය ඇති. එහෙත් ලංකාවේ ප්‍රසිද්ධ කලාවක් ලෙස ග්‍රැෆිටි දකින්න නැහැ. කැනඩාවේ නම් මෙය කලා ශිල්පයක් ලෙස ප්‍රචලිත වගේම වෘත්තීය ග්‍රැෆිටි ශිල්පිනුත් ඉන්නවා. සමහරු mural artist ලෙස පෙනී සිටීමට කැමති වුනත් graffiti artist ලෙසයි බොහෝ දෙනව හඳුන්වන්නේ.

ටොරොන්ටෝ නගරයේ බිත්ති චිත්‍රවල ආරම්භය කොතනදැයි සෙවීම අසීරු වුවත් 1960 ගණන්වල පොදු ස්ථාන හා ගොඩනැගිලිවල චිත්‍ර ඇඳීම හා වෙනත් නිර්මාණ කිරීම ගැන අවධානයක් ලැබී තියෙනවා. 60 දශකයේ  අග භාගයේ බ්ලොර් විදියේ එක් වෙළඳ සලක ඉදිරි බිත්තියේ චිත්‍ර ඇඳීමෙන් පසුව ඊට ලැබුණු අවධානය නිසා අනෙක් වෙළඳ සල් ඒ චිත්‍ර ශිල්පියා ලවාම තම වෙළඳසල් බිත්තිවලත් සිතුවම් අන්දවා ගත් බව කියවෙනවා. සමහර තැන්වල තවමත් දෘශ්‍යමාන ඒවා සාමාන්‍ය ජීවිතය නිරුපනය වන මිනිස් රුප හා පරිසර චිත්‍ර.

1980 දශකයේ දී බිත්ති චිත්‍ර අනවශ්‍ය දෙයක් ලෙස සලකා ඇඳීම අධෛර්ය කළත් ඒවායේ අඩුවක් නොවූ බව කියවෙනවා. එකල වැඩිපුර තිබී ඇත්තේ වර්ණ එකක් හෝ දෙකක් භාවිතා කරමින් යම් යම් වචන ලිවිම, ස්ප්‍රේ කිරීම හා කුරුටු ගෑමයි.  මාතෘකා වී ඇත්තේ දේශපාලනය, ආදරය, ජීවිතය, කාමය වැනි අදහස්ය.
ටොරොන්ටෝ විවිධ ජාතින් මිශ්‍රව, වැඩිම සංස්කෘතික මිශ්‍රණයක් දක්නට ඇති  නගරයක් නිසා ඒ සියල්ල බිත්ති මත කලාවක් ලෙස නිරුපනයේ වැදගත්කමක් දුටු අය සිටියත් එය නගරයේ අලංකාරය වනසන දෙයක් ලෙස දැක ඒවාට විරුද්ධව කටයුතු කිරීම වැඩියෙන් සිදුවිය.

2008 දී තරුණ විරැකියාවට විකල්පයක් ලෙස කුරුටු ග්‍රැෆිටි ඉවත්කර සෞන්දර්යාත්මක  බිත්ති චිත්‍ර (murals)  හඳුන්වාදීමේ  වැඩසටහනක් ක්‍රියාත්මක කර  දැනුවත් කිරීම්, අරමුදල් සපයාගැනීම්  සඳහා තරුණයන් යොදවා ඇත. එම වැඩසටහන ඉතා සාර්ථක වී ඇති බව ක්‍රමයෙන් අඩුවන කුරුටු ග්‍රැෆිටිත්, සිඝ්‍රයෙන් වර්ධනය වන තාක්ෂණික දියුණුවක් පෙන්වන නව කලාත්මක ග්‍රෆිටිත් පෙන්නුම් කරනවා. මේ පින්තුරයේ තිබෙන්නේ ජලය බැස යන ප්‍රධාන නලයක් වටා ඇඳි චිත්‍රයි.

ඉන්පසු විවිධ ආයතන හා සංවිධාන මගින් Street Art  හෙවත් කලාවක් ලෙස ග්‍රැෆිටි ප්‍රචලිත කිරීමට මුදල් යෙදවීමට පටන්ගත්තා. තනි ශිල්පින් හෝ කණ්ඩායමක් යොදවා  තෝරාගත් බිත්තිවල සෞන්දර්යාත්මක චිත්‍ර ඇඳීම දිරිමත් කරමින් තිබෙනවා. මේ මගින් ස්ටුඩියෝ පවා ඇති, දක්ෂ ග්‍රැෆිටි ශිල්පින් බිහිවුණා. එම ආයතනවලින් ශිල්පීන්ගේ චිත්‍ර ඇතුලත් නාමාවලි  ප්‍රසිද්ධ කර තිබෙනවා.

මෑතකදී එක ප්‍රදේශයක පාලමක් අවට ඇඳි චිත්‍ර වලින් සමහරක්, දරුවන් බියගන්වන සුළු යයි පැමිණිල්ලක්ද ලැබී තිබුණා. එය ඇත්තටම ගෝලීය උණුසුම ගැන කියවෙන චිත්‍ර මාලාවක කොටසක්. පරිසරය රැකගැනීම කලයුතු බව  නිරතුරු මතක් කරගැනීමට එය උපකාර වනු ඇති බවයි නිර්මාණශිල්පින්ගේ අදහස වුනේ.


ටොරොන්ටෝ නාගරික (ඩවුන්ටවුන්) Entertainment District ඒ කියන්නේ සුප්‍රසිද්ධ CN ටවර් එහෙම තියන සංචාරක ආකර්ෂණ ප්‍රදේශයේ  මාවත් කිහිපයක්ම  මෙලෙස බිත්ති චිත්‍රවලින් සම්පුර්ණ වෙලා තියනව. එම මාවත්වල නම් අනෙකක් වුනත් දැන් ඒවා හැඳින්වෙන්නේ ග්‍රැෆිටි  ඇලි Graffiti Alley කියලයි. බොහෝ සංචාරකයෝ මෙය නැරඹීමටත්, ඒ පසුබිමේ ඡායාරූප ගැනීමටත්  අමතක කරන්නේ නැහැ.

ක්‍රමයෙන් විකාශය වූ ග්‍රැෆිටි දැන් නගරයේ විවිධ ස්ථානවල බිත්තිවල තනිපාට මකමින් නිරතුරු අලුත්වෙමින් පවතිනවා.

වර්තමානයේ බිත්තිවලින් එහාට ගොස් ත්‍රිමාණ කණු ආදිය මතත් නිර්මාණ කිරීමට දිරි ගන්වනවා. පසුගිය වසරේ ශිල්පින් 17 දෙනෙක් යොදාගෙන හයිවේ එකක් යට වාහන මාරුවන පාරක  කණු 13ක නිර්මාණය වූ සිතුවම් මේ.

ලංකාවේ වුණත් පාලම් පොදු තාප්ප අලංකරණයට මුදලක් යොදවන්න කෙනෙක් හිතනවානම් රැකියා අවස්ථා නිර්මාණය කරන්නත් පුළුවන්.

උදව්:
උපාලි ආනන්ද සොයුරා
Jenifer Anzin
www.rcmp-grc.gc.ca/en/gazette/graffiti
www.cbc.ca/arts/exhibitionists
muralroutes.ca/multiplicity-meet-artists/
mcfcrandall.blog/tag/graffiti-people/
www.cp24.com/news/

කුරුළු වසුරුවලින් පොහොසත්වී හොට බිම ඇනගත් නවුරු දිවයින Nauru

 ලෝකයේ පොහොසත්ම රටක්ව සිට අවුරුදු 20ක් ඇතුලත ලෝකයේ දුප්පත්ම රටවල් අතරින් එකක් වන තෙක් විනාශ මුඛයට ගිය රටක් ගැන දන්නවද?
ලොතරැයියක් ඇදී සිත්සේ වැයකර දිළිඳු වූ මිනිසෙක් සේ ස්වභාවික සම්පතකින් ධනවත්ව බිමටම ඇදවැටුණු රටක කතාවයි මේ.
පැසිෆික් සාගරයේ ඔස්ට්‍රේලියාවට ඊසාන දෙසින් සමකයට කිලෝමීටර් 40ක් දකුණින් පිහිටා ඇති කොරල් පිරි මුහුදකින් වටවූ, ලෝකයේ කුඩාම දිවයිනක් වන නවුරු රාජ්‍යයේ කතාව මූල්‍ය පාලනයේ අසාර්ථකත්වය හා අසමත් ධන කළමනාකරණය  කියාපාන ප්‍රතිමුර්තියක්.

වර්ග කිලෝමීටර් 21ක් තරම් කුඩා,  ජනගහනය 11500කින් සමන්විත නවුරු රාජ්‍යයේ ප්‍රධාන නගරයක් නැත. වසර 3000 කට පෙර සිටම පොලිනීසියානු හා මයික්‍රොනිසියානු ආදිවාසීන් ජීවත්වූ අතර යුරෝපිය ආක්‍රමණ හා අභ්‍යන්තර යුද්ධ නිසා 1888 වන විට ජිවත්ව ඇත්තේ ආදිවාසි ගෝත්‍ර 12 කට අයත් පුද්ගලයන් 900 පමණි.
ජනගහනය සම්බන්ධ 'අංගම් දිනයක්' නවුරු වැසියන්ට ඇත. ජාතියක් ලෙස නොනැසී පැවතීමට නම් අවම ලෙස දිවයිනේ ජනගහනය 1500 ක් විය යුතුයයි ගෝත්‍රික නායකයෝ හා ඕස්ට්‍රේලියානු බලධාරීහු 1919දී තීරණය කළහ. පළමු ලෝක යුද්ධයෙන් පසු අඩුවූ ජනගහනය 1500 බවට පත්කළ දැරිය ඉපදුනු 1932 ඔක්තෝබර් 26 අංගම් දිනයයි. දෙවන ලෝක යුද්ධයෙන් පසුවත් ජනගහනය අඩුවීමට මුහුණ පෑ ඔවුහු 1500 ඉක්මවුයේ 1949දිය. එම අංගම් දරුවා ඉපදුනේ මාර්තු මස වුවත් දිනය සමරන්නේ ඔක්තෝබර් මාසයේමය.

 මෙම දිවයින මුලින්ම වටිනාකමක් ඇති තැනක් ලෙස හඳුනාගනු ලැබුයේ 1886දීයි. වසර මිලියන ගණනක් කුරුල්ලන් වසුරු හෙලීම නිසා, එම වසුරු (Guano)  පොසිලකරණය වීමෙන් සෑදුණු නයිට්‍රජන්  සපිරි පොස්පේට්වලින් දිවයින පිරි තිබුණී.

පොස්පේට් වල වටිනාකම දැනගත් ජර්මනිය මෙය ඔවුන්ගේ යටත් විජිතයක් බවට ප්‍රකාශ කර,  The Pacific Phosphate Company මගින් පොස්පේට් ලබාගැනීම ආරම්භ කළේය. පළමු ලෝක යුද්ධ සමයේ ඕස්ට්‍රේලියානු හමුදා යොදවා බ්‍රිතාන්‍යය විසින් අත්පත් කරගත් මෙම දිවයින 1968දී  නිදහස් රාජ්‍යයක් බවට ප්‍රකාශයට පත් කරද්දී අයත්ව තිබුනේ ජපානයටයි. ඒ ජපානය විසින් දෙවන ලෝක යුධ සමයේ දූපත අත්පත් කරගැනීම නිසයි.

පොස්පේට්, පොහොර නිෂ්පාදනයේදී අත්‍යවශ්‍ය දෙයක් නිසා හොඳ ඉල්ලුමක් සමග වටිනාකමක් තිබේ. ලොව පුරා ඇති ඉල්ලුමට අනුව නවුරු රාජ්‍යය, යටත් විජිත සමයේත් ඉන් පසුවත් දිවයිනේ තිබු අඩි ගණනක් ගැඹුරු පොස්පේට් විකිණීමෙන් අති විශාල අදායමක් ලැබීය. 1975 වසරේ ආදායම ඩොලර් බිලියන 2.5ක් විය. පොස්පේට් ධනය නිසා 60, 70 දශකවල ලෝකයේ ඉහලම GDP per capita අගය තිබුණේ නවුරු දිවයිනටයි. ඒ වන විට රටේ ජීවත්වූ 7000ක් දෙනාට අධි සුඛෝපභෝගී ජිවිත ගත කිරීමට මුදල්  පමණටත් වැඩිවිය. නව නිවාස හා වාහන සුලභ විය. විශාල හෝටල්, ගොල්ෆ් පිටියක් ඉදි කෙරුණි. රජය ජාතික ගුවන් සේවයක් ආරම්භ කළේය. මෙම ගුවන්සේවය සිංගප්පුරුව ආදී දුර ගමනාන්ත කිහිපයකටත් යෙදවිය.

ඉක්මනින් අවසන්වන ස්වභාවික සම්පතෙන් ලැබෙන මුදල් දීර්ඝ කාලීනව ආයෝජනය කළයුතු බව රජය වටහා ගත්තේය. ඔවුහු Nauru Phosphate Royalties Trust නම් මුල්‍යායතනයක් ස්ථාපිත කළේය. එහෙත් මුදල් ආයෝජනය කරන අයුරු පිලිබඳ අත්දැකීම් ඇත්තවුන් විරල බැවින් බටහිර මූල්‍ය උපදේශකයන් වෙත යොමුවිය. ඔවුන්ගේ උපදෙස් අනුව නවුරු වැසියන්ට කිසිදු අත්දැකීමක් නොමැති සුවිසල් හෝටල් ලොව පුරා මිලදී ගත්හ. නවසීලන්තය, ඔස්ට්‍රේලියාව, ඉන්දියාව, පිලිපීනයේ ප්‍රධාන නගරවල විශාල ගොඩනැගිලි මිලට ගත්හ. ඇමරිකාව, බ්‍රිතාන්‍යය හා ඉන්දියාවෙන් ඉඩම් මිලට ගත්හ.
මෙලෙස සම්පුර්ණ ආර්ථිකයම එකම ස්වභාවික සම්පතක් මත පමණක් යැපෙමින්  කෙටි කාලයකදී ලැබෙන මුදල් යෙදවීමේදී සිදුවන වංචා, දූෂණ, නිසි යටිතල පහසුකම් සංවර්ධනය නොමැතිකම, ප්‍රමාණවත් ආර්ථික වර්ධනයක් නැතිකම ආදියට   ආර්ථික විද්‍යාවේදී  The Resource Curse ලෙස යෙදුමක් ඇත. නවුරු රාජ්‍යයද සැලැස්මක් නොමැති දේශපාලකයන් හා උපදේශකයන් නිසා එම තත්වයට මුහුණ පෑවේය.
රජයේ මූල්‍ය උපදේශකවරයෙක් ලෙස සිටි ගීත නාට්‍ය රචකයෙක් වූ  Duke Minks ලියනාඩෝ ඩා වින්චි ගේ ජීවිතය අලලා ගීත සංධ්වනියක් රචනා කර නිෂ්පාදනය කළේය. මෙය ලන්ඩනයේ ඉහලම රඟහලක රංග ගත කිරීමට පොස්පෙට්වලින් උපයාගත් ඩොලර් මිලියන පහක් යෙදවීමට ඔහු රජය යොමු කරවා ගත්තේය. ඉතා අසාර්ථක වූ සන්ධ්වනියෙන් එම මුළු මුදලම රජයට අහිමි විය.

ගුවන් සේවය මගීන් 30% පමණ ඇතිව (වැඩි කොටසක් හිස්ව) විවිධ ගමනාන්ත කරා ගමන් කළේය. 1980 අග භාගය වන විට ගුවන් සේවය වාණිජ සේවයක් ලෙස පවත්වා ගැනීම උදෙසා ඕනෑම කෙනෙක්ට නොමිලයේ ගමන් පහසුව සලසා දීමට සිදුවිය.  බංකොලොත් වූ සේවය අද ගුවන්යානා පහක් පමණක් ඇතිව සමීප ගමනාන්ත සඳහා පමණක් භාවිතා වේ.

ධන කළමනාකරණය සඳහා යොදාගත් බටහිර මූල්‍ය උපදේශකවරු නවුරු රාජ්‍යයේ නොදන්නාකම ප්‍රයෝජනයට ගෙන වැරදි උපදෙස්, අසමත් කළමනාකරණ ක්‍රම කෙරෙහි යොමු කර සිදුකළ වංචා, දුෂණ නිසා විවිධ ව්‍යාපාර සඳහා ආයෝජනය කළ මුළු මුදලම පාඩු වී රටට අහිමි විය.
ඩොලර් 20000ක් ආයෝජනය කරන ඕනෑම කෙනෙක්ට බැංකුවක් ආරම්භ කිරීමට දුන් අවසරයෙන් ප්‍රයෝජන ගත් රුසියානු සමාගමක් නවුරුවේ පැවති ලිහිල් බැංකු ප්‍රතිපත්ති උපයෝගී කරගෙන සෝවියට් රුසියාවෙන් ඩොලර් බිලියන 70ක වංචාවක් සිදුකළ නිසා නවුරු බැංකු කෙරෙහි විශ්වස්‍යතාව බිඳ වැටුණි.
1990 දශකයේ පොස්පේට් නිධි අවසන් වනවිට මුදල්ද අවසන් විය. පොස්පේට් හෑරීම නිසා පොලවේ උල් සහිත හුණුගල් ස්තරය පමණක් ඉතිරිවිය. නිධි හාරන සමයේ ඒවාට ඉඩ දීමට ගස් කපා දැමීමට සිදුවිය. අපද්‍රව්‍ය ගබඩා කිරීම සඳහා තවත් භුමි කොටසක් වෙන් කිරීමට සිදුවිය. මේ හේතු නිසා භූමියෙන් තුන්කාලක්ම ජීවත්වීමට හෝ වගා කටයුතුවලට  යෝග්‍ය නොවේ.  සියලු වැසියන්ට  ජිවත්වීමට සිදුවුයේ වෙරලාසන්නයෙයි. වෙරළේ හිරිගල් හා සමුද්‍ර ජිවින්ටද පොස්පේට් හැරීමේ අතුරුඵල ලෙස හානි සිදුවිය. තිබුණු ගස් කපා දැමුණු මුත් නව ශාක වගා කිරීමට පරිසරය නුසුදුසු විය.මේ නිසා සියලුම ආහාර ආනයනය කිරීමට සිදුවිය. පෝෂ්‍යදායි අලුත් ආහාර නොමැතිව  දැන් ජිවත්වන වැසියෝ  විවිධ රෝගාබාධවලට ලක්ව  සිටිති.
පහසුකම් සැපයීමට අසමත්ව අධ්‍යාපන පද්ධතිය සම්පුර්ණයෙන් පාහේ බිඳ වැටුණි.

2000 වසර වනවිට ස්වභාවික සම්පතත්, එයින් උපයාගත් මුදලුත් අහිමිව රටේ භාවිතා කල නොහැකි ඉඩම් පමණක් සහිතව විදේශ ආධාර ඉල්ලීමට සිදුවිය.

වසර 2000දී ඔස්ට්‍රේලියාව බෝට්ටු මගින් යන සරණාගතයන් ගැනීම නතර කෙරුණි. 2001 පැසිෆික් සාගරයේ අතරමං වූ එවන් සරණාගතයන් 434ක් රැගත් බෝට්ටුවක් බේරා ගැනීමෙන් පසු ඔස්ට්‍රේලියාවට ගැනීම ප්‍රතික්ෂේප කළ නිසා ඔවුන්ව නවුරු හා පැපුවා නිව්ගිනියා කඳවුරු සාදා නවත්වා ඔවුන් සඳහා මුදලක් ගෙවීමට ඔස්ට්‍රේලියාව එකඟ විය. 2007 දක්වා මෙලෙස සරණාගතයින් ඇතුල් කළත් සංඛ්‍යාව වැඩිවීමට අනුකුලව පහසුකම් සැපයීමේ අපහසුතා නිසා කඳවුරට සරණාගතයන් ගැනීම අවසන් කිරීමට ඔස්ට්‍රේලියාව තීරණය කළේය. මානසිකව හා කායිකව රෝගීව සිටින සරණාගතයන් ගැන විවිධ රටවලින් නවුරු දිවයිනට චෝදනා පැමිණියත්, ඕස්ට්‍රේලියාවේ මුදල් මත යැපෙමින් ඔවුන් රඳවාගෙන  සිටින රජයට කළ හැකි දෙයක් නොමැත.

වසර 30කට පෙර මුදල් මත පිහිනූ රාජ්‍යයක්, අත්දැකීම් රහිත පාලකයන්ගේ වැරදි තීරණ, නාස්තිය හා දුෂණ, නිසි කළමනාකරණයක් නොමැතිකම හා නිවැරදි මුල්‍ය පරිපාලනයක් නොමැතිකමින් අද සියලු සම්පත් අහිමි වී,  නියඟයෙන් බැටකමින්, දුගී බවේ පතුලටම වැටී ඇත.


උදව්:
https://en.wikipedia.org/wiki/History_of_Nauru
https://dose.com/articles/welcome-to-nauru
www.youtube.com/watch?v=PqSfiMc8egU
www.outwardon.com/article/what-nauru-island
www.nytimes.com/2000/12/the-billion-dollar-shack.html

රෝග සුවකරන වෙද චක්‍රය Medicinal Wheel : ඇමරිකාවේ ආදි වාසීන් 9

ඈත අතීතයේ විසු මිනිසුන්ටත් රෝග වැළඳෙන්නට ඇති. ඔවුහු රෝගවලට ජයගන්නට  ඉඩදී සිටියේ නැත. ඒ සඳහා මුහුණ දිය යුතු ආකාරයක් ඔවුන් සතුව තිබුණි. ඇමරිකාවේ වසර දස දහස් ගණනාවක් විසු ආදී වාසීන් රෝග හා මනුෂ්‍යයා ගැන සිතා, ක්‍රියාකර තිබෙන්නේ වෙනස් ආකාරයකටයි.
එහිදී ඔවුහු භාවිතා කළ සංකල්පය වන්නේ ස්වභාවික වෛද්‍ය චක්‍රයයි (Medicinal Wheel). මෙය සිතා ගැනීමට නොහැකි ගැඹුරු සංකල්පයක් නොවේ. එහෙත් නවීන දැනුම හා සැලකීමේදී සරලද නොවේ. වෙද චක්‍රය යනු පුද්ගලයා මැද සිටින සේ සැකසුනු කතිරයක් සහිත රවුමකි. මෙය ජිවන චක්‍රයට සියලුම දේ සම්බන්ධ වන අයුරු නිරුපනය කරයි. මේ තුලින් ජිවිතයට පාඩම් 100 කටත් වඩා ඉගැන්වෙන බව පැවසේ.

චක්‍රයෙන් ජිවිත චක්‍රයත්, දිශාවලින් ස්වභාව ධර්මයේ හා මනුෂ්‍යයාගේ විවිධ අංශත් පෙන්නුම් කරයි.  චක්‍රයේ පෙනෙන්නට තිබෙන දිශා හතරට අමතරව උඩ, යට හා මැද ඇතුලත්ව දිශා හතක් ඇති ලෙසයි සලකන්නේ. ආදිවාසීන් විස්තර කරන බොහෝ දේ හතර හා හත ඉලක්කම් සමග බැඳී පවතියි.
ජිවිතයේ අවස්ථා හතර:  ඉපදීම, තුරුණු විය, වියපත් වීම, මරණය.
ඍතු හතර :  වසන්තය, ගිම්හානය, ශරත් ඍතුව, සීත ඍතුව
ජිව ස්වභාව හතර:  soul, mind, body, heart
මූල ධාතු හතර:  ගින්දර, වාතය, ජලය, භුමිය
වටිනාකම් හත:  අවංකබව, සත්‍යවාදීබව, නිහතමානිබව, ආදරය, ඥානය, ධෛර්යවන්ත බව, ගරුකිරීම
මෙම මුලික සැකසුම,  වර්ණ, නොනවතින චක්‍රියබව  සෑම ගෝත්‍රයකම පාහේ එක් බඳු වුවත් ඒවාට අදාළ අදහස් තරමක් වෙනස් බව පෙනී යයි. .
මේ එක් එක් දිශාවට අගයයන් හා සංඛේත ඇත. එක් එක් දිශාවකට අයත් මනුෂ්‍ය කොට්ටාශයක්, සත්වයෙක්, ශාකයක්, ඍතුවක්, පෞරුෂ ස්වභාවයක්, සංඝටකයක් ඇතුළු තව බොහෝ දේ ඇත. මේ සියල්ල ඔවුන් ජීවත්වූ ඇමරිකා මහාද්වීපයේ ඔවුන්ගේ පරිසරයේ සිදුවීම් හා සම්බන්ධය.

මේ සියල්ල ස්වභාව ධර්මයාගෙන් ලැබුණු දායාද ලෙස සැලකේ. එසේම ඒවා තාර්කික ය.
 උදාහරණ ලෙස: නැගෙනහිර  දිශාවෙන් ඉර නගියි. කහ පාටය. ගින්දර මෙනි. වසන්තයේ සංඛේතයයි. ආලෝකය, සමාජීය වටිනාකම්, නව අදහස්, දරුවන් වැනි ආරම්භක දේ මෙම දිශාවට අයිතිය.
උතුර බුද්ධිය, අවබෝධය, පරිනත පුද්ගලයන්, ශක්තිමත් බව පෙන්නුම් කරයි. හිම වැටෙන උතුරට ශිශිර ඍතුව අයත්ය. හිම හා පරිනත පුද්ගලයන්ගේ හිසෙහි වර්ණය ශ්වේත වර්ණයයි.
මේ අන්දමින් සියලු දිශාවන්ට එහි අඩංගු වන දේ කෙරෙහි සමබන්ධතාවක් ඇත. එසේම ඒවා අනිත් දිශාවන්ට සම්බන්ධය.
චක්‍රයේ මැද එක් පුද්ගලයෙක්ගේ ජීවිතයත් ඒ වටා ඇති දේවල සමබර බවත් නිරුපනය  කරයි. මේ සියල්ල කතිරය මගින් එකිනෙකට සම්බන්ධවේ.  පුද්ගල කේන්ද්‍රීයව මේ සියල්ල සහසම්බන්ධ වේ.
මෙමගින්  ආදිවාසීන් ලොව දුටුවේ කෙසේදැයි වැටහීමක් ලැබේ. ජිවය විකාශනය වූ අයුරු, ස්වභාවික ලෝකය වර්ධනය හා එක්ව ක්‍රියාකරන ආකාරය, මේවා එකිනෙක බැඳී ඇති අයුරු, සහ සියලු දේ දෛවෝපගත නියමයන් වෙත ගමන් කරන අයුරු චක්‍රයෙන් පෙන්වයි. ඔවුහු ලෝකයේ සිදුවීම්වල චක්‍රීය ස්වභාවය පරිසරයේ නිර්මාණ වලින් අවබෝධ කරගත්හ. ඔවුන්ට අනුව කාලය පවා රේඛිය දෙයක් නොවේ, චක්‍රියයි.

මෙම දිශා දෙකක් අතර ඉඩ අතුරු දිශා තුනකට වෙන්කර ඇති අතර එහිදී ලැබෙන කොටස් 12ට තාරකා රාශි ඇතුලත් කර ඇත. වෙද චක්‍රයෙ තාරකා විද්‍යාත්මක නියමයන් ද  නිරුපනය  වන බවට විග්‍රහ ඇත.
මේ අනුව මෙම එක චක්‍රයක් මුළු විශ්වයමය. මෙම චක්‍රයෙන් මුළු විශ්වයේම තිබෙන සියල්ලේ එකට බැඳීම පිලිබඳව කියා දෙයි. එසේම වෙනස්වීම නොවැලැක්විය හැකි බව, ජීවිතය වර්ධනය වන ක්‍රියාවලියක් බව මෙන්ම අරමුණක් කරා යාමේදී සියල්ලේ බලපෑම හා සමස්ත බව ගැන අදහසක් දෙයි.

කැනඩාවේ ඇල්බර්ටා ප්‍රාන්තයෙන් හමුවූ චක්‍රයක් 

මෙවැනි පැරණි වෛද්‍ය චක්‍ර ආකෘති 137ක් පමණ කැනඩාවේ විවිධ ප්‍රදේශවල ඇත. ඇමරිකා එ.ජ., දකුණු ඇමරිකාවේ විවිධ ප්‍රදේශවලත් ඉපැරණි චක්‍ර සටහන් හමුවී ඇත. කැනඩාවේ ඇල්බර්ටා ප්‍රාන්තයේ මේජර්විල් වලින් හමුවී ඇති medicine wheel වසර 5000ක් පමණ පැරණි බව කියවේ.




වෛද්‍ය චක්‍රයේ රෝග සුවකිරීම සමග බැඳීම විමසුවහොත් එය දැනට භාවිතා වන බටහිර වෛද්‍ය ක්‍රමවල සංකල්පයන්ගෙන් වෙනස් වේ.

ආදිවාසීන්ට අනුව පුද්ගලයෙක්ට සම්බන්ධ වෛද්‍ය කර්ම වලදී  මුලික සංකල්ප හතරක් භාවිතා වේ.
පුද්ගලයාගේ අධ්‍යාත්මික, මානසික, භෞතික හා චිත්තවෙගිය ස්වභාවයන්ය.
රෝගයක් යනු මෙම චක්‍රයේ අසමතුලිත බවක් ඇතිවීමයි. එය සමතුලිත කිරීමට පුද්ගලයා මේ අංශ හතර කෙරෙහිම අවධානය යොමුකළ යුතුවේ.

ලෝකයේ අනෙක් විද්‍යාවන්හිත් මෙම අංශ ගැන අවධානයක් තිබුනත් තනි තනි මිනිසා  ඒ සම්බන්ධ වගකීම භාරගැනීමක් නැත.  එනම්, අධ්‍යාත්මික අංශය පුජ්‍ය පක්ෂය හෝ පුජකයන්ට භාර දෙයකි. මානසික අංශය ගුරුවරුන්ගේ හා වෙනත් මග පෙන්වන්නන්ගේ වගකීමක් ලෙස සිතයි. ශරීරයේ රෝගී තත්වයන්ට ප්‍රතිකාර කිරීම වෛද්‍ය අංශයේ වගකීමකි. පුද්ගල චිත්තවේගී අංශය දියුණු කිරීමට පවුලේ සාමාජිකයන්, මිතුරන් බලපෑම් කරයි. පුද්ගලයා උදාසීන ලෙස  එක් එක් අංශය කෙරෙහි වෙන් වෙන්ව සහභාගී වේ.
වෙනත් වෛද්‍ය ක්‍රමවල බොහෝ දෙන සිතන්නේ වෛද්‍යවරයා බෙහෙත් හා රෝගය හඳුනාගැනීමේ භෞතික ක්‍රම ගැන වගකිවයුතු බවයි. ඒ නිසාම සුවවීමේ ක්‍රියාවලියට රෝගියාගේ ක්‍රියාකාරී සහභාගිත්වයක් නැති ස්වභාවයක් පෙනෙයි. මේ ආකල්ප නිසා ඉක්මන් සුවය නොලැබුණහොත් තරහ හෝ කලකිරීම ඇතිවේ. ඵලය වන්නේ තම රෝගයට ධනාත්මක පිළිතුරක් නොලැබීමයි.

ආදිවාසී රෝග සුවකිරිමේදී  ජිවිතයේ යම් අසමතුලිතතාවක් හටගතහොත් ඒ ගැන අවධානය යොමු කර එය නැවත සමතුලිත කරගැනීම රෝගියාගේ වගකීමකි. රෝගී පුද්ගලයා තම සිරුරේ වගකීම වෙනත් අයෙකුට පවරා ඔවුන් වෙතින් ඒවා නිරෝගී වනතෙක් බලා නොහිඳී. තමා තුළ ඇති ශක්තිය අවදි කරවාගෙන, ඒ එක් එක් අංශ ගැන අවධානයෙන් ඒවා දියුණු කරගැනීමෙහි යෙදෙයි. ප්‍රතිඵලය පිලිබඳ තමාගේ අභ්‍යන්තර පාලනයක් ඇතිබව දනියි.
රෝගී පුද්ගලයෙක් අදාළ ශාක සාරමය ප්‍රතිකාර ලබාගන්නා අතරම රෝගය ගැන දැනුවත් වීම, රෝගය සුවවීම උදෙසා යාඥා කිරීම, මනස සුවපත්ව තබාගැනීමට භාවනා කිරීම, චිත්තවේගයන් ගැන සැලකිලිමත් වීම ක්‍රියාකාරීව සිදු කරයි. මෙහිදී දෘශ්‍ය සංඛේතයක් ලෙස වෙද  චක්‍රය භාවිතා කරයි.

මිනිසා තුළ ස්වාභාවිකවම සමතුලනය කිරීමේ හැකියාව ඇතිබව ආදිවාසීහු කියති. අප මේ සංඛේත ගැන නොදැනුවත්ව වුවද ඒවාට අනුගත බව ඔවුහු උදාහරණ මගින් පෙන්වා දෙති. දැඩි ලෙස ගිලන්ව  රෝහල්ගත වූ විට නොයෙක් ආගමික හා අධ්‍යාත්මික උපකාර ලබා ගැනේ. ඒ මගින් චිත්තවේග සමනය කරගැනිම එක අවස්ථාවකි.
මානසික කරදරයක් පැමිණිවිට රෝගී ස්වභාවයක් දැනේ. එය දොම්නස ඇති කරයි. ආගමික හෝ අධ්‍යාත්මික කරුණු ඇසුරෙන් මනස සුවපත් කරගත හැකිවේ. එවිට රෝගී බව පහව ගොස් සතුට ඇතිවේ.

වෙද චක්‍රයේ සංඛේත භාවිතය ගැන අවබෝධ කරගැනීම රෝග සුව කිරීමේදී පමණක් නොව නවීන  ජිවිතයේ බොහෝ දේවලදී යොදවා ගත හැකිවේ.

කණ්ඩායම් ක්‍රීඩාවකදී පුහුණුකරු කණ්ඩායමේ සාමුහිකත්වය නැංවීමට team spirit එක ඇතිකිරීමට ක්‍රියා කරයි. එමගින් මානසික ශක්තිමත් බවක් ඇතිවේ. එම ශක්තිය මගින් ශාරීරිකව වඩා හොඳින්  ක්‍රීඩා කිරීමට හැකියාව ලැබේ. හොඳින් ක්‍රීඩා කිරීම ජයග්‍රහණ ලබාදෙයි. එයින් ලැබෙන සතුට නැවතත් කණ්ඩායමේ සාමුහික බව වර්ධනයට හේතුවේ.
පුද්ගල පෞරුෂ වර්ධනයටත් මෙම චක්‍රය උපයෝගී කරගත හැකිවේ.

යුරෝපා ජාතින් ඇමරිකා මහාද්වීපය ආක්‍රමණයෙන් පසු ඔවුහු ආදිවාසි ගෝත්‍රිකයන්ගේ නැගෙනහිරට සම්බන්ධ අධ්‍යාත්මික දේ බොහොමයක් ඉවත් කරන්නට කටයුතු කළහ. ආගමික නායකයන් මරා දැමුහ. සුර්ය නර්තන වැනි සංස්කෘතික අංගයන් තහනම් කළහ. භුමියේ ඇති පුජනිය බව නොසැලකුහ. දරුවන් දෙමාපියන්ගෙන් වෙන්කර නේවාසික පාසල්වලට යැවූහ.
මෙනයින් නැගෙනහිර අංශයම බිඳ වැටි ගෝත්‍රික සමාජයන් අසමතුලිත විය. චක්‍රය බිඳ වැටුණි. ප්‍රතිඵලය වූයේ මානසික ශක්තිය අඩුවී  රින ආකල්ප වැඩිවීමයි.  නිවැරදි තීරණ ගත නොහැකිව ඔවුන් තෝරාගත්තේ සුරා පානයයි. ඵලය වුයේ සමාජයෙන් විරෝධතා එල්ල වීමයි. එහි ආදීනව පෙන්වන්නට කෙනෙක් නොමැතිව ගෝත්‍රික සමාජයන්  විනාශ මුඛයට පත්විය.
ආදිවාසිනට අනුව මෙසේ බිඳ වැටුණු සමාජයක් යලි ස්ථාපිත කරන්නට පරම්පරා හතක්  ගතවේ.  1800 ගණන්වල සිදුවූ බිඳ වැටීම ක්‍රමයෙන් සකසා ගනිමින් සුරාවෙන් ඉවත්වී, ධනාත්මක ආකල්ප ඇති කරගනිමින් ශක්තිමත් වෙමින් දැන් නැගී සිටින්නේ එම හත්වෙනි පරම්පරාවයි.

ඔවුහු සියලු මාධ්‍යයන් හා හැකියාවන් උපයෝගී කරගනිමින් ඔවුන්ගේ සම්ප්‍රදායයන් ගොඩ නගමින් ලොවට එම විරෝධාර ආකල්ප ලබා දෙමින් සිටිති.
ඇමරිකානු ආදිවාසීන්ට අනුව සෑම පුද්ගලයෙක්ම ස්වභාව ධර්මයාටත්, ස්වකීය ස්වභාවයටත් අනුගත විය යුතුය. ඔවුන් සැමට දෙන පණිවිඩය
"""තමා තුල ඇති චිත්තවෙගයන්ට සවන් දෙන්න. ඒවා හඳුනාගන්න. ඔබේ වටිනාකම් දැනගන්න. ඒවා ඔබේ තීරණ ගැනීමේ හැකියාව හා ක්‍රියාවන් ශක්තිමත් කරයි. එය ඔබට ඔබ වටා ඇති පරිසරයට හා ලොවට අනුගත වී සහජීවනයෙන් ජීවත්වීමට අවස්ථාව ලබා දෙයි. """
Keep harmony within nature and within ourselves. Listen to your emotions and be aware with your values. This will strengthen your decisions and actions. It allows you to live in harmony with the world around you.

උදව්:
The Elements of the Aborigine Tradition: Cowan, James G.
www.warriormindcoach.com/blog/the-medicine-wheel
www.ictinc.ca/blog/what-is-an-aboriginal-medicine-wheel
www.ancient-origins.net/ancient-places-americas
https://www.youtube.com/v=fIGrFHy463g
https://www.youtube.com/watch?v=tK-RdmQwIvIe circle, being primary, in

නටමින් ගයමින් ජාත්‍යන්තරය ජයගන්නා K-Pop

යුරෝපය හා ඇමරිකාවේ ගායක ගායිකාවෝ  මෙතෙක් සංගීත ලොව ජනප්‍රියත්වය ඉහලම තලයක රඳවාගෙන සිටියත්, මෑතක සිට භාෂා වෙනස්කම් අභිබවමින් ආසියාවෙන් බිහිවන පොප් සංගීත කණ්ඩායම් ලොව පුරා ජනප්‍රිය වෙමින් නැවතත් පොප් සංගීතයේ ස්වර්ණමය යුගයක් බිහි කරමින් සිටිති. ජපානයේ J POP, දකුණු කොරියාවේ K-POP, චීනයේ C-POP මෙම සංගීත කණ්ඩායම්ය

  

K- pop යනු කුමක්ද?
කොරියන් පොප් සංගීතය යන අදහසින් බිහිවන K-pop එක සංගීත කණ්ඩායමක් නොවේ.  පිරිමි හා ගැහැණු ලෙස (girl bands or boy bands )වෙනම සංගීත නිර්මාණයේ යෙදෙන කණ්ඩායම් කිහිපයකි.
කණ්ඩායමකට ගායකයින් වැඩි ගණනක් සිටින, එකවර කණ්ඩායම් කිහිපයක් ජනප්‍රියත්වයේ ඉහලින් සිටින මෙම  අදහසම සංගීත ලොවේ විශාල පෙරලියක් කර ඇත. ගායනයට පමණක් සිමා නොවී  ගායනය සමග නර්තනයේ යෙදීම (ශ්‍රව්‍ය දෘශ්‍ය) මෙම කණ්ඩායම්වල අනෙක් විශේෂත්වයයි. සමහර කණ්ඩායම් වාදනයද කරති.
 ඔවුහු එක සංගීත ෂානරයකට  කොටු නොවී බටහිර සංගීතය, රොක්, ජෑස්, ලතින්, හිප් හොප්, ශාස්ත්‍රීය, ගැමි ආදී සියලුම අංශයන්ගෙන්  නව නිර්මාණ බිහිකරති.  සම්ප්‍රදායික කොරියාවේ සංගීත නියෝජනයක් එතරම් නොමැති අතර ජනප්‍රිය බටහිර පොප් සංගීතය තුලින් තරුණ පරපුරේ ආකර්ෂණය ලබාගනිති. එහෙත් බටහිර පොප් වලින්ද වෙනස්ව එක ගීතයක් තුළ විවිධ ෂානර භාවිතා කරති. සංගීතය තුල නිරතුරු පර්යේෂණ අත්හදා බලති. එනම්, ගීතයක්  රොක් සංගීතයෙන් ආරම්භ කර, මැදකදී රැප් භාවිතා කරති.  මධ්‍යයේ සිට වෙනත් භාෂාවකින් ගයන ගීත පවා ඇත. වෙනත් රටවල ප්‍රවීනයන් සමග පවා ගායනයේ යෙදෙති.

කොරියානු සම්භවයක් තිබුනත්, ඉංග්‍රීසි හා එම භාෂාව මිශ්‍රව ගායනා කළත් ඇඳුම් පැළඳුම්, නර්තන වින්‍යාසහි පවා  ඇත්තේ බටහිර ඌරුවයි. තුරුණු ආකර්ෂණිය  ගතියයි.

K-POP  කණ්ඩායම් වල පිරිමි අයගේ  සම්මත විලාශය  රැවුල හොඳින් කැපූ සුකුමාල, ලපටි තරුණ  පෙනුමකි.  කෙට්ටු වීම අත්‍යවශ්‍ය වන අතර මස්පිඩු සහිත කඩවසම් බව සලකන්නේ මහත, නොගැලපෙන සිරුරක් ලෙස ය. සමෙහි  බටහිර සුදු පැහැය  අගයන අතර ඒ වර්ණය ලබාගැනීම සඳහා සම වර්ණ ගන්වති. අවම උස 5'6" ලෙස ගැනේ. විවිධ මෝස්තරයේ ඇඳුම් අඳිති. හිසකේ නවීන මෝස්‌තර වලට කපා වර්ණ ගන්වති.


ගැහැණු අය ඉතා කෙට්ටු සිරුරකින් යුක්ත වීම සම්මතයයි.  දිගු හිසකෙස් වර්ණ ගැන්වීම නිතර සිදු කරති. ඇඳුම් බොහෝවිට ඉතා කෙටි  ඒවාය. ඇඳුම් හා ශරීර ස්වභාවයෙන්  විලාසිතා ලොව ඉහල තැනක් ගන්නා global top model ස්වරුපයක් දැකිය හැකිය.
දෙපාර්ශවයම සංගීතමය දක්ෂතා ඇතත් මෙම බාහිර ස්වරූපය නැත්නම් ප්ලාස්ටික් සැත්කම් මගින් අවශ්‍ය රූ සපුව  ලබාගැනේ. සමහර අවස්ථාවල එලි දක්වන සංගීත වීඩියෝව අනුවත් රූ ස්වභාවය වෙනස් කිරීමට මැලි නොවෙති.

මෙහි යම් ආකාරයක සුපර් ස්ටාර් තරගවල සමානකමක් පවතියි. එනම්, මෙහිදී සුපිරි ගායන තරු බිහිකිරීමක් සිදුවේ. එහෙත් එය තනි තනිව ගායනා හැකියාවේ සිට තෝරාගැනීමක් නොවේ. කණ්ඩායම් බිහිකිරිමකි. ඒ තුලින් ඒකල ගයක ගායිකා ප්‍රතිරුප ඇතිවුවත් ඔවුහු දිගටම කණ්ඩායමේ රැඳී සිටිති. එනම්, ප්‍රතිරූපයක් ඇතිකරගෙන idol කෙනෙක් වීමට කණ්ඩායමක සිටීම අත්‍යවශ්‍ය දෙයකි. වඩාත්ම සැලකිය යුතු කරුණ වන්නේ ඔවුහු නිදහස් ගායකයින් නොවේ.

මේ සියලු ගායක ගායිකාවන් කොරියාවේ සංගීත කර්මාන්තයේ (music industry) යෙදෙන සංගීත සමාගම්  යටතේ පාලනය වේ. JYP, YG හා SM Entertainment නමින්  කෝටිපති ව්‍යාපාරික සමාගම් තුනක්ද, වත්කම් අඩු සමාගම් සිය ගණනක්ද කොරියාවේ සංගීත කර්මාන්තයේ යෙදෙති. මෙම සමාගමක් තුළ ගායක ගායිකාවෝ  පමණක් නොව, ගීත රචකයින්, සංගීතඥයෝ, සංගීත අධ්‍යක්ෂවරු,  නර්තන වින්‍යාස නිර්මාණකරුවෝ, නර්තන පුහුණුකරුවෝ, රූප ලාවන්‍ය ශිල්පීහු, කණ්ඩායම් කළමනාකරුවෝ  ඇතුළු වෙනත් වෘත්තිකයෝ සේවයේ යෙදෙති.

අවුරුදු 12-13 තරම්  ළමා වියේ සිට පුහුණුවීම සඳහා මෙවන් සමාගමකට බැඳෙන අයද සිටිති. Audition එකක් සමත්වීම සුපිරි තරු තරගයක ඊළඟ වටයට යන තරම් පහසු දෙයක් නොවේ. සමාගම් නාමය ප්‍රචලිත තරමට, සමාගමෙන් ජනප්‍රිය සංගීත කණ්ඩායම් බිහිවී ඇති තරමට  බඳවාගැනීම් පරීක්ෂණ සමත්වීම අසීරුය.
පරීක්ෂණ  සමත්වූ වහාම සමාගම සමග කොන්ත්‍රාත්  අත්සන් කල යුතුය. එදින සිට එහි නීති රීති වලට  අනුකුලව කටයුතු කරමින් ගායනය, නර්තනය හා රඟපෑම මෙන්ම භාෂා පුහුණු පන්තිවලට සහභාගී විය යුතුවේ.
බොහෝවිට පාසල අවසන් වූ වහාම පුහුණුවීම් සඳහා යා යුතු අතර දිනකට පැය හතරකට වඩා  පුහුණුවේ යෙදිය යුතුය.

පුහුණු කාල සටහන් සමාගම අනුව වෙනස් වේ. සමහරවිට උදැසන පහේ සිට පැවැත්වෙන පන්තිද ඇත. පාසලේ ඉහල ශ්‍රේණිවලට යත්ම මෙය අසීරු ඉලක්කයක් වේ. එහෙත් ජනප්‍රිය වීමේ රැල්ල හා තම හැකියාව දියුණු කරගැනීමේ ආශාවෙන් මඩනා ලද තරුණ තරුණියෝ  දැඩි කැපකිරීම් කරමින්  නොකඩවා පුහුණුවේ යෙදෙති.  ජපන් ජාතිකයන් මෙන්ම වෙහෙසවී වැඩ කිරීමට හා කැපකිරීම් කිරීමට නොපසුබට කොරියන් ජාතිකයන්ට මෙය එතරම් අභියෝගයක් නොවන බව පැවසේ. පුහුණුව  අතරතුර තම සිරුරේ හැඩයත්, බරත් නිසි ලෙස පවත්වාගෙන යා යුතුය. හැකියාව මෙන්ම කායික යෝග්‍යතාවද නිරතුරු, බොහෝවිට මාසිකව, ඇගයීමට ලක්වේ.

සමහර සාමාජිකයන්ට කෙටි  කාල සීමාවක් තුළ බර අඩුකරගැනීම වැනි අභියෝගවලට මුහුණ පෑමට සිදුවේ.මේවට ඔරොත්තු දීගත නොහැකිව පුහුණුව සමග තම සිහිනයද අතහැර දමන අය මෙන්ම, අපේක්ෂිත කුසලතා වලට එළඹෙනු නොහැකිව සමාගමෙන් ඉවත් කරනු ලැබෙන අයද,  අධික වෙහෙස නිසා කායිකව හා මානසිකව රෝගී වී  ඉවත්වන්නට සිදුවන අයද සිටිති.

කලඑළි දැක්ම හෙවත් මංගල ගීතය නිකුත් කිරීමට  පෙර සාමාන්‍යයෙන් වසර හතරක්වත් පුහුණු විය යුතුවේ. ඒ අතර පැවැත්වෙන ඇගයීම් සමත්විය යුතුය. ගායක කණ්ඩායම තෝරා ස්ථාපිත කරන්නෙත්, පුහුණු කරන්නේත් වෘත්තිකයන් විසිනි. සාමාන්‍යයෙන් එක කණ්ඩායමක ගායකයන් හෝ ගායිකාවන් 4- 15 දක්වා ගණනක්  විය හැකිය. කලාකරුවෙක් ලෙස කළඑලි දැක්වෙන ගීතය අසාර්ථක වුවහොත් හෝ කුසලතා මට්ටම මද බවට තීරණය වුවහොත් සමහර සාමාජිකයන් නැවතත් පුහුණුවට යොමු කෙරෙනු ලැබේ. මාස ගණනක කෙටි පුහුණුවකින් සංදර්ශන සඳහා එළඹුණු අය සිටියත් එසේ වන්නේ  කලාතුරකිනි. කලඑළි දැක්මට පෙර වසර දහයක කාලයක් පුහුණුවල යෙදෙන්නට වූ අය ගැනද අසන්නට තිබේ.

Shinee සංගීත කණ්ඩායම 

කණ්ඩායමක් නිර්මාණය කළ පසු කොරියානු සංස්කෘතියේ ආකාරයට එහි නායකයා කවරෙක් වුවත් වැඩිමහල් තැනැත්තාට ගරුකළ යුතු අතර පෙරලා ඔහු කණ්ඩායමේ වගකීම් දැරිය යුතුවේ.  පුහුණුව ආරම්භ කළදා සිටම සියල්ලන්ගේම හැසිරීම තරයේ නිරීක්ෂණය කෙරේ. ඔවුහු  ආචාරශීලි වියයුතු අතර, දිව්රීම් තහනම්ය. කිසිදු රහසක් නොතිබිය යුතුවේ. විනෝදාත්මක හා සන්දර්ශනාත්මක වීම අත්‍යවශ්‍ය ය. කුඩා දරුවන්ගේ පවා අවධානය ලැබෙන නිසා දුම්බීම තහනම්ය. ආගම ඇදහීම කල හැකි වුවත් ඒ ගැන කතාබහ කිරීමක් අනුමත නොකෙරේ. මුළු පුහුණු කාලය තුලම ආලය බැඳීම් තහනම්ය. කලඑළි දැක්මෙන් පසුව වුවද සැහෙන කලක් යනතෙක් ප්‍රසිද්ධියේ ආදරය ප්‍රකාශ කිරීම හා මාධ්‍යවලට ඒ ගැන පැවසීම නොකරති.  දැඩි නීති, පුහුණුව හා කාලය මදකම නිසා ඔවුනට බාහිර සමාජය සමග මිතුරු  සම්බන්ධතා අඩුය.
මුල් කාලයේදී ගීත සියල්ල සමාගමේ නිර්මාණ වූ අතර දැන් හැකියාව ඇති සාමාජිකයන්ට ගී ලිවිම හා තනු නිර්මාණයට අවසර දෙයි. එහෙත් ඇඳුම් නිර්මාණ හා විලාසිතා සියල්ල සමාගමේ රුප ලාවන්‍ය ශිල්පින්ගේ උපදෙස් අනුව පමණක් සිදුවේ.

SNSD හෙවත්  Girls Generation කණ්ඩායම  

වෘත්තීය ගායකයෙක් ලෙස සංදර්ශනවලට සහභාගී වීමට අවස්ථාව ලැබෙන්නේත්, මුදල් ඉපයීමට අවස්ථාව ලැබෙන්නේත් කලඑළි ගීතයෙන් පසුවයි. ඉන්පසු අනිවාර්යයෙන්ම සමාගම විසින් සපයන නේවාසිකාගාර කාමරයක කණ්ඩායමේ අනෙකුත් සාමාජිකයන් සමග  වාසය කළයුතු වේ. ඇල්බමයක් නිකුත් කළහොත් මුල් මාස දෙකේ නිදි වරාගෙන එහි ප්‍රචාරක කටයුතු, ෆොටෝ ෂූට් ආදිය උදෙසා සහය දිය යුතුවේ.  සමහර ගායකයන් කියන අයුරින් මේ කාලයේදී දිනකට පැය දෙක තුනක නින්දකින් සැහීමට පත්වීමට සිදුවේ.

මේ කැපකිරීම් සියල්ලේ අවසන් ඵලය වන්නේ සංදර්ශන සඳහා ආරාධනා ලැබෙමින් ප්‍රසිද්ධියට පත්වීමයි. යුටියුබ් වීඩියෝ නිකුත කළවිට නරඹන්නන් වැඩි වීමයි. උන්මාදයක් වන තරමට ජනප්‍රියත්වය ලැබෙන කණ්ඩායම් සාමාජිකයන්ට ඉතා ඉහල අදායමක් සමග විදේශ සංචාර සඳහා ඇරයුම් ලැබේ. කණ්ඩායමේ හෝ ගායකයාගේ නම කි පමණින් ඔහු පසුපස හඹා එන රසිකයන්ගේ අඩුවක් නැත. ඇල්බම් වල You tube  වීඩියෝ සාතිශය ජනප්‍රියත්වයට පත්වන අතර, BTS කණ්ඩායමෙහි Fake Love  ගීත වීඩියෝව නිකුත් කර මුල් සතිය තුල මිලියන 300ක් නැරඹීමෙන් ලොව පුරා ඔවුනගේ ජනප්‍රියත්වය මොනවට පැහැදිලි වේ. එම ගීතය ඔබත් නරඹන්න. ගීතය, අර්ථය හා නර්තනයේ සබැඳියාව විඳින්න.

ගායකයන් විසින් ගොඩනගාගන්නා ප්‍රතිරූප තවත් තහවුරු කිරීමට සමාගම් විසින් විවිධ මාතෘකා යටතේ ඔවුන්ගේ සම්මුඛ සාකච්ඡා, සංචාරවල ආකර්ශනීය තොරතුරු ආදියද යු ටියුබ් වෙත යොමු කරයි. ඔවුහු කණ්ඩායම් ලෙස හෝ තනිව වීවිධ වෙළද භාණ්ඩ ප්‍රචාරණයට ද යොදාගැනේ. විදේශ සංචාරවලදී ඉහලම වෙළඳ නාම ප්‍රචාරණය සඳහා ඔවුන්ට ඇඳුම් පැළඳුම් හා අනෙක් පහසුකම් සැපයීමට ලොව නමක් දිනා සිටින වෙළඳ ආයතන ඉදිරිපත් වෙති.

කොරියාවේ පැවති සිසිර ඔලිම්පික් උළෙලේදී රට නියෝජනයට සන්නාම තානාපතිවරයෙක් ලෙස Big Bang  කණ්ඩායමේ Teayang  නම් ගායකයා තෝරාගැනීමෙන් ඔවුන්ට රටේ ඇති පිළිගැනිම  තහවුරු වේ.

නම කී පමණින් කණ්ඩායමේ සියලු තොරතුරුත් ගායක ගායිකාවන් පිළිබඳවත් දන්නා රසිකයෝ  ලොව පුරා විසිරි සිටිති. තම රටට කණ්ඩායමක් එන බවට තොරතුරු ලද සැනින් සංදර්ශන සඳහා ප්‍රවේශපත් විකිණී අවසන් වන තරමට එම ජනප්‍රියත්වය පතලවී ඇත. යුරෝපිය හා ඇමරිකානු රටවල් මෙම කණ්ඩායම් පුහුණුකිරීමේ රොබෝ ස්වභාවය ගැන විවේචනය කරමින් රසිකයන් අධෛර්ය කළත්, සංදර්ශනයකට ඇති ඉල්ලුම සැලකීමේදී ඒවා ව්‍යර්ථ වී ඇති බව පෙනීයයි. ලොව පුරා ගීත දර්ශකවල මුල් අංක අතරේ සති ගණන් රැඳී සිටීමට සමහර ගීත සමත්ව ඇත.

පිලිපීන කාන්තා  Kpop කණ්ඩායම Tem5ive 

මෙම අධික ජනප්‍රියත්වය, පිළිගැනිම හා මුදල් නිසා පිටරටවල ජිවත්වන කොරියන් තරුණයෝ සියරට පැමිණ සමාගම්වලට එක්ව පුහුණුවීම බහුලය. ඊට අමතරව කොරියානුවන් නොවන වෙනත් රටවල අයද සමාගම්වලට බැඳී K-pop කණ්ඩායම් සෑදීමට ඉදිරිපත් වෙති.

කණ්ඩායමක නර්තනයේ යෙදෙමින් ගී ගැයීමේ කොන්ත්‍රාත් අවසානය වන්නේ වයස අවුරුදු  30ට එළඹීමයි. ඉන් පසු ඒ වනවිට තමන් ගොඩනගාගත් ප්‍රතිරූපය සමග තව දුරටත් කණ්ඩායම් හෝ ඒකල ගායකයෙක් (solo artist)  ලෙස සමාගම සමග රැඳී සිටීමට හෝ ඉවත්ව ගොස් තනිව ගී නිර්මාණය කිරීමට අවස්ථාව ලැබේ.
මිලියන ගණනක රසික පිරිසක් නැරඹු, යූ ටියුබ් වීඩියෝවෙන්  පමණක් ඩොලර් මිලියන අටකට වඩා ඉපැයූ, කාලයක් මුළුල්ලේ වැඩිම පිරිසක් බලන වීඩියෝව බවට වාර්තා තැබූ,  2012/13 ලොව පුරා සාතිශය ජනප්‍රියත්වයට පත් ගන්ගම් ස්ටයිල් ගීය මතකද? එය YG entertainment සමාගම නිෂ්පාදනය කළ K-pop ගීයක් වන අතර එය ගැයූ Psy,  කණ්ඩායමක් සමග ගායනා කර, වයස ඉකුත්වූ පසු තනි ගායනාවලට යොමුවූ ඒකල K-pop ගායකයෙකි!

උදව්:
K-pop නැරඹීමට මා යොමුකළ හා බොහෝ තොරතුරු සපයා දුන් K-pop රසික පාඨලී දුව
www.rampages.us/fiswagazine/the-difficult-life-of-becoming-a-kpop-star/
www.rojakdaily.com/entertainment/article/
https://edition.cnn.com/sport/big-bang-taeyan
www.filipinotimes.net/entertainment/
www.universitytimes.ie/
www.youtube.com

මීගමු කරත්තේ

මීගමු කරත්තය යන වචනය මුලින්ම ඇහුවේ මීගමුවේදී නොවෙන බව හොඳට මතකයි. වෙසක් කූඩු සරසමින් ඉද්දි කුඩුවේ දාර වටේ හැඩ කරන්න කොළ අලවන්න උදව් වෙමින් හිටියේ. හරි  හතරැස් කොලයක් විරුද්ධ කෙලවර දෙකෙන් ලං කළාම මැදින් පිම්බිලා අමුතු හැඩයක් එනවා. ඒවගේ පුංචි කොළ අලවමින් ඉද්දියි 'මීගමු කරත්ත වහල ව‍ගේ' කියල කවුරුහරි කිව්වේ. මට ඉතින් කුතුහලේ. ඒ දවස්වල වහලක්  තියන කරත්ත දැකල තිබුනෙත් අඩුවෙන්. ඇයි මොකද්ද අනිත් කරත්ත වහලවලින් වෙනස? පිළිතුර: ඒක මේ වගේ නිසා.
ඊට අවුරුදු දෙක තුනකට පස්සේ මීගමුවට පදිංචියට ආවම කරත්ත දැක්කමයි වෙනස තේරුම් ගියේ. බර කරත්තය හෝ  බරබාගේ වගේ ලෑලි තට්ටුවක් නෙමෙයි, කකුල් දාල වාඩිවෙන්න බක්කියක් තිබුනා. දෙපැත්තෙන් වැහිලා. වහල  විශේෂ  හැඩයක්. ඒ හැඩය නිසාමයි මේවා මීගමු කරත්ත වෙන්නේ.

අපි මිගමු ආවේ නිවාඩු කාලෙක වෙන්න ඕනේ. ඊළඟ වාරයට ඉස්කෝලේ යන්න වුණාම අපි ගැහැණු ළමයි හතර දෙනාව  මීගමුවේ ඈත කෙලවරේ තියෙන ප්‍රසිද්ධ හා ඉපැරණි බාලිකවකටයි ඇතුලත් කළේ. අයියා අම්මයි තාත්තයි ගියේ  ළඟ ඉස්කෝලෙට.  ඉතින් අපිට ප්‍රවාහන පහසුකම් ඕනනේ. පිහිට වුනේ ඒ කාලේ ජනප්‍රියම ප්‍රවාහන මාධ්‍යය වුනු මිගමු කරත්තේ. මිගමු කරත්ත බොහෝවිට තනි ගොනෙක් විසින් අදින ඒවා.

කරත්තේ සීයා මුලින්ම ගෙදර ආව දවසත් මතකයි. අපි දිහා බලලා කරත්තේ ඉඩට හරියන බව කිව්වා. මට එදා හරිම සතුටක් ඇතිවුණේ දැකීමෙන් පමණක් නිමා නොවී කරත්තයක එතරම් දුරක් යන්න ලැබීම ගැනත්.

මුලින්ම කරත්තේ යන දවසේ අපිවයි ඉස්සෙල්ලම ගත්තේ. ඒ කාලේ ඉස්කෝලේ පොත් ගෙනියන්නේ පොඩි සුට්කෙස්වල. ලොකු අක්කලා අයියලා අතේ පොත් ගෙනියන්නේ. ඒවටත් මෝස්‌තර තිබුනා. පොත් ගොඩ දෙකට බෙදාගෙන ඒ යටින් අත් දෙකම යවල පොත් ලමැදට තුරුළු කරන් යන අක්කලා හරි 'ස්ටයිල්'. අනිත් අක්කලා පොත් පත්  ලොකු එකේ සිට පොඩි එකට පිලිවෙලින් අහුරා  එක පැත්තකට අරන් එක අතක් යටින් යවා මුදු ලැමට තුරුළු කරන් ගියේ.

අපි මුලින්ම සුට්කේස් එක කරත්තේ පහළින්ම තියන පඩංගුවේ තියන්න ඕනේ. ඒක ඇත්තටම ගෝනි පඩංගුවක්. ඉන් පස්සේ සීරුවට ලෝහවලින් හෝ ලෑලි වලින් හදපු පඩියට අඩිය තියල කරත්තයට නගින්න ඕනේ. පිටුපස පොඩි දොරක් තියනව ආසන මට්ටමට. ඒක ඇරලා ඇතුළුවෙලා වහනවා.

කරත්තේ දෙපැත්තේ තුන් හතර දෙනෙක්ට වගේ වාඩිවෙලා යන්න පුළුවන් කුෂන් කරපු ලෑල්ලක් තියනව. හයක් පහසුවෙනුත්  අටක් තෙරපිලත් වාඩිවෙන්න පුළුවන්. අපි පොඩි පන්තිවලනේ. බොහෝ දවස්වලට අට දෙනෙක් ගියා. මාතර තියන බග්ගි වගේමයි ඇතුලත හිස් ඉඩට (බක්කියට) කකුල් දාල සැප පහසුවට වාඩිවෙන්නේ. හැබැයි කරත්තේ දෙපැත්තෙන් වැහිලා තිබුනේ. සමහර කරත්තවල දෙපැත්තේ බාගයක් අහුරලා. උඩින් හිස්. මැද පේලි දෙකකට ලස්සණ මෝස්‌තර ලණු බෝල එල්ලලා තියනවා. නගිනකොට ඒවා අල්ලාගෙනයි බැලන්ස් වෙන්නේ. යද්දිත් ඕනෙනම් ඒවා අල්ලගන යන්න පුළුවන්.

ඉතින් අපි නැග්ගට පස්සේ සීයා බෝන් ලියට හෝ කරත්තේ ඉදිරිපස ලෑල්ලට නැගලා තෝන් ලනුව බෝන් ලීයෙන් ලිහලා කරත්තේ දක්කනවා. තෝන් ලනුව කියන්නේ හරකාගේ නාසය තුලින් දමා ගන්නා සුදු පැහැ සවිමත් ලනුවක්. හරකාගේ වේගය පාලනයට, හැරවීමට එය භාවිතා කරනවා.

 ඔය විදියට අනිත් අයගෙත් ගෙවල්වලට ගිහින් කට්ටියම එකතු කරන් මිගමුව ටවුන් එක මැද්දෙන් කරත්තේ යනවා. ඒ යද්දී අනිත් පාසල්වලට යන, ඒ  ළඟ නවත්තල තියන කරත්තත් දකින්න පුළුවන්.  ඉස්කෝලේ යද්දී කරත්ත පෝලිමයි. දැන් ඉස්කෝල ළඟ වෑන් නවත්තල තියනව වගේ. ඔය විදියට පාසැල අසලට එන්නේ එකම කරත්ත. අපි බැහැල සුට්කේස් එක අරගෙන පාසලට යනවා.
 ඉස්කෝලේ ඇරිලා අපි එනකල් කරත්ත එතන නවත්තගෙන ඉන්නවා. මේ පාසැල නගරයේ කෙළවරක තියෙන නිසා බොහෝ  කරත්තවල දහවල් නවාතැන්පොල වුනේ පාසල අසබඩ. මට මතක හැටියට හැම කරත්තයක්ම තැනක් වෙන්  කරගෙන වගේ හිටියේ. හවස පාසලේ නවතිනවානම් කරත්තෙට පණිවිඩේ දෙන්න ඕනේ.

 කාලයක් යනකොට අපි අනිත් කරත්ත ඒකේ යන ශිෂ්‍යාවකගේ නමින් හඳුන්වනවා. දමිතලාගේ කරත්තේ, නිෂමනිලගේ කරත්තේ.. විදියට.  සමහර වෙලාවට හරකා ගේ ස්වභාවයෙනුත් කරත්තය අඳුනන්න පුළුවන්. නිශාමනිලගේ කරත්තේ හරකාගේ බෙල්ලේ පිටි පැත්ත බෝන් ලියට මැදිල සුදුපාට වෙලා හම දෙපැත්තට වැගිරිලා. බලන්න දුකයි.  තව හරකෙක්ගේ අං ඉතා දිගයි. තවෙකෙක්ගේ අං කෙලවර  ලස්සණ රන්පාට කොපු යුගලක්.  කරත්ත එක එක පාට, එක එක මෝස්‌තර. ඔක්කොම  සවි ශක්තියෙන් යුක්ත හොඳ තත්වයේ පවත්වාගෙන යන ඒවා.  ප්‍රදේශයේ පොහොසත් මුස්ලිම් ශිෂ්‍යාවන් පිරිසක් යන කරත්තයක් තිබුණා. ඒක සම්පුර්ණයෙන් වහලා. ඉදිරියෙන් වගේම පිටුපසිනුත් තිරයක් දාල. එයාලනම් ඕක අයින් කරලා හොරෙන්  බලනවා.
අපේ කරත්තෙත් කාලයක් මුස්ලිම් යාලුවෝ දෙන්නෙක් අපි වගේම කීචි බීචි ගගා ගියා. නෝම්බි කාලෙට එයාල  වතුරවත් බොන්නේ නැති නිසා අපිත් තිබහ වුනත් වතුර බිව්වේ නැහැ කරත්තේ ඇතුලෙදි. කවුරුත් කියල නෙමෙයි. කොහොමත් කරත්තේ ඇතුලෙදි වතුර බොන්න අමාරුයි.  බෝතලේට කට තියල බොන එක වැරදි සිරිතක් විදියට ඒ දවස්වල සැලකුවේ. සීරුවට බෝතලෙන් බෝතල් කෝප්පෙට වක්කරල තමයි බිව්වේ. ඉතින් යාලුවෙක් බොන වෙලාවට කෝප්පෙට සියුම් පහරක් එල්ල කරලා වතුර ඉහිරවල ඒකෙනුත් විනෝදයක් ලද අවස්ථා අඩු නැහැ.

ටික දවසක් ගියාම කරත්තේ යන කට්ටිය යාලුවෙන එක අහන්න දෙයක් නෙමෙයිනේ. ඊට පස්සේ රස සාගරයයි. ඉතින් දඟලනකොට සීයා කෑ ගහනවා පිටිපස්ස බරයි. හරකට අමාරුයි කියල. ඇත්තටම කට්ටිය කරත්තේ පිටිපස හරියට ගියාම බෝන් ලීය ඉහලට යනවා. එතකොට හරකාගේ හිස ඉහලට යනවා. ඌට ඇවිදින්න අමාරුයි. ඒත් අපි කියන දේ අහන්නේ නැත්නම් සීයා බෝන් ලීය උඩින් වාඩිවෙලා සත්වයාට පහසුව සලස්වනවා.
සමහර කරත්ත ගමන් කරද්දී  සුට්කේස් බර වැඩි වුනහම පඩංගුව බිම ඇතිල්ලෙනවා. එතකොට සුට්කේස් එකක් හෝ දෙකක් ඇතුලට ගන්න වෙනවා.
වැස්ස වෙලාවට අපි තෙමෙන්නේ නැතිව හොඳට  ඇතුලේ ගියත් හරකා තෙමෙමින් තමයි කරත්තේ අදින්නේ. එක දවසක් මට මතකයි සියා කරත්තයේ  ඉදිරිය වහලක් යටට ගෙන වැස්ස ටිකක් තුරල් වෙනකල් හිටියා. එහෙම සතා ගැන හිතන අය අඩුවෙන් හිටියේ.

කරත්තේ දක්කන්න සීයාට කෙවිටක් තිබුනත් ඔහු ඒක භාවිතා කළේ අඩුවෙන්. පස්සේ කාලෙක අපි ගිය කරත්තෙක තරුණයෙක් හිටියේ. ඔහුනම් හරකාට බැට දෙනවා. අපි කෑ ගහනවා ගහන්න එපා කියල. එක දවසක් අක්ක කෙනෙක්ට 'දුවනකොට ගහන්න එපා'  වෙනුවට 'ගහනකොට දුවන්න එපා' කියල කියවුණා. ඕක ඇති ඉතින් අපිට හිනාවෙන්න.
ඒ වගේ තරුණ ජවය ඇති කරත්තකරුවෙක් ඉන්න තව කරත්තයක් පාරේදී එක පෙලට වැටුනම සමහර වෙලාවට රේස් යනවා. දැන් තරම් පුළුල් මාවත් මීගමුවේ නොතිබුනත් කරත්ත දෙකකට රේස් යන්න බැරිකමක් තිබුනේ නැහැ. අපිටත් හරි විනෝදයි.

කරත්ත හිටපු ගමන් අනතුරුවලටත් ලක්වෙනවා. එකක් තමයි අධික රස්නේ ඇති දවස්වලට කරත්තේ රෝදයට ගහල තියන පට්ටම ගැලවෙන එක. පට්ටම කියන්නේ රෝදය ගෙවීම වලක්වන්නත්, ඝර්ෂණය අඩු කරන්නත්  රෝදයට පිටතින් සවිකරන ලෝහ වෘත්තය. ඕක රෝදෙන් වෙන්වෙනවා. ස්පෙයාවීල් නැහැනේ.  අන් කරත්තකරුවන්ගේ ආධාරයෙන් ඒක තාවකාලිකව සවි කරගන්නවා. වෙනම අරන් යනවනම් දැකල නැහැ. එදා හවසට ආයේ කම්මලකට ගෙනිහින් සර්විස් කරගන්නවා ඇති.

අනිත් අනතුර තමයි හරකාව කරත්තයේ ලනුපට වලින් ගැලවෙන එක. හරකා දන්නේ නැහැ. ඌ සුපුරුදු ලැසි ගමනින් යනවා. කරත්තය ඉදිරියෙන් ඉහලට එසවෙනවා. ඇතුලේ අය පහලට රූටලා කරත්තේ අනිත් කොනේ හෝ පාරේ. කරත්ත දක්කන කෙනා දුවල ගිහින් සතාව ඇදගෙන ඇවිත් ආයේ සවි ශක්තියට ගැට ගහනවා.

සමහර වෙලාවට හරකාගේ කුරවලට ගහලා තියන ලාඩම් ගැලවෙනවා. ඒවානම් ගන්න මහන්සි වෙන්නේ නැහැ. පාරේම දාලා යනවා. එදාම ගිහින් අලුතින් ලාඩම් ගහගන්නවලු.

මේ විදියට ගෙවුණු කරත්තයේ ගමන නිමාවුණේ මම  ගෙදර ළඟ පාසලට යන්න ගත්තට පස්සේ. ඊට පස්සේ බලා ඉන්දිම වගේ මිනිසුන්ගේ ජිවිත කඩිනම් වුණා. නිවී සැනහිල්ලේ පාසල් යන, පාසැල ඇරී නිවෙස් බලා යන හෙමින් ගමන නැතිවෙලා ගියා. පාසල් බස් රථ සේවා පටන් ගත්තා. ඊටත් පස්සේ පුද්ගලික වෑන් සේවා.

දැන්නම් මිගමුවෙත් ඉතා කලාතුරකින් තමයි මේ ප්‍රවාහන සේවය ක්‍රියාත්මක වෙන්නේ. මිනිසුන්ගේ හදිසි ජීවන රටාවට  ඔරොත්තු නොදී පරාජය භාරගෙන සේවයෙන් ඉවත් වෙන්න ඇති.

 මේ විශේෂ කරත්ත මෝස්තරය මීගමුවට පමණක් සීමා වුනේ කොහොමද? අනිත් ප්‍රදේශවලට පැතිරුනේ නැත්තේ ඇයි ? ඒ ගැන හිතාගන්න බැරිවුණා.

(පින්තුර අන්තර්ජාලයෙන්)