ගී කියන වැලි වැටි Singing Sand : විශ්වයේ චිත්තාකර්ෂණිය සංසිද්ධි 1

විශ්වයේ ස්වාභාවිකව සිදුවන පුදුමාකාර දේ ඔබ දැක හෝ අසා තිබෙනවා ඇති. විද්‍යාඥයන් පවා මවිතයට පත්කරන මේ සංසිද්ධි සමහරවිට සිදුවන්නේ කලාතුරකින් වගේම දකින්නේ ඉතා සුළු පිරිසකි.

අජටාකාශගාමින්, සමුද්‍ර, ජිව, භෞතික විද්‍යාඥයන්, භූ විද්‍යාඥයන් විසින් පර්යේෂණ කර ඇති මෙවැනි ආකර්ෂණිය සංසිද්ධි (phenomina ) අතරින් එකකි, ගී කියන වැලි වැටි.

චීන හා මැද පෙරදිග සාහිත්‍යයන්හි කියවෙන, මාර්කෝ පෝලෝ දේශ ගවේශකයා වැලි වාදන ලෙස සටහන් කර ඇති කාන්තාරවල හඬවල් කුරිරු ආත්මයන් විසින් ඇති කරන බවයි පැරැන්නන් විසින් සිතනු ලැබුවේ.
විවිධ පරීක්ෂණ වලින් පසු ගී ගයන වැලි වැටි පිලිබඳ තරමක විද්‍යාත්මක පැහැදිලි කිරීම් ගෙන එන්නට විද්‍යාඥයන් සමත්.
වැලි ගායනා වර්ග දෙකකි.
1. Booming : පහතින් යන ගුවන් යානයක හඬ මෙන් විශාල හඬක් දෙන නාද
2. Squeaking : විසිල් හඬ වැනි හීන් උස් නාද
මේ වීඩියෝව අසන්න

විශාල නාද ඇතිවන්නේ කාන්තාරවල වැලිකඳු කඩාහැලෙන අවස්ථාවල වන අතර,
සිහින් නද ඇතිවන්නේ ඒ මත ඇවිදීමක් වැනි ඒ හරහා යමක් යැවෙන අවස්ථාවකයි. වෙරළවල අසන්නට ලැබෙන්නේ සිහින් නද යි. අසන්න 

ගෝබි කාන්තාරයට මුල් වරට යන අය මේ නාදවලින් අමන්දානන්දයට පත්වන බවත්, සමහරවිට කලබල වන බවත්  කියැවේ. පටිගත කරන ලද හඬ විශාල සංගීත භාණ්ඩයක හඬක් වැනිය.

1997දී ඇමරිකාවේ විශ්ව විද්‍යාලයක භෞතික විද්‍යාඥයන් දෙදෙනෙක් කළ පරීක්ෂණ සමුහයකින් පසු සොයාගත්තේ ගී ගයන වැලි ලීටර් 4ක් නිහඬ කරවීමට ජල බින්දු පහක් ප්‍රමාණවත් බවයි. තවත් විද්‍යාඥයන් දෙදෙනෙක්ගේ සොයාගැනීම් හෙළි කරන්නේ හඬ නගන විශේෂිත වැලිවල සිලිකා ජෙල් ආවරණයක් ඇති බවයි. නාද හා අනුනාද ඇතිවන්නේ මෙම සිලිකාජෙල් වල ක්‍රියාකාරිත්වයෙන් විය හැකි බව ඔවුහු අනුමාන කරති.

2001දී කළ පර්යේෂණයකින් පෙන්වා දුන්නේ මේ වැලි එහා මෙහා තෙරපීමෙන් ගායනය කරවිය හැකි බවයි. ස්ටීවන් ඩොඩි හා පිරිසක් විසින් කළ මෙම පර්යේෂණයේ අවසන් නිගමනය වුයේ වැලි ගායනා ඇතිවන්නේ මුළු වැටියේ එකවර ඇතිවන ධ්වනිය නිසා නොව, මිලියන ගණනක් වූ තනි තනි වැලිකැටවල චලනකම්පණ  මගින්  බවයි. වැලිකැට විවිධ වේගයන්ගෙන් චලනයෙන් අවශ්‍ය සංගීත නාද නිපදවා ගතහැකි බව ඔහු ප්‍රායෝගිකව පෙන්වා දුනි.
 ස්වාභාවිකව නාද ඇතිවීමට වැලිකැට චලනය එකවර සිදුවිය යුතුය(synchronize). එසේ නැතහොත් එකම සංඛ්‍යාතයකින් චලනය විය යුතුය. මෙම දහස් ගණනක් වූ කම්පණ එකට එක්වී වාතය තල්ලු කිරීමෙන් හඬ ඇතිවේ. එකිනෙකින් නිදහස් වැලි එකවර එකිනෙක හා  චලනය වන්නේ මන්දැයි තවම රහසකි.

සැම වෙරලකම හෝ කාන්තාරයකම නොමැති, උතුරු හා දකුණු ඇමරිකාව, අප්‍රිකාව, ආසියාව, අරාබිය, හවායි දුපත් වැනි ලෝකයේ ස්ථාන 30ක පමණක් ඇති මෙම වැලි වැටි ශබ්ද නගන්නේ පවිත්‍රව හා වියලිව තිබුනොත් පමණි. එසේම වැලි කැටයක් 0.1ත් 0.5ත් අතර විශ්කම්භයකින් යුක්ත විය යුතුයි. එම ප්‍රමාණය අනුව නිපදවෙන හඬ වෙනස් වේ.
මේ තත්වයන් ඉතා හොඳින් ඇති අඟහරු ග්‍රහලොව තුල වැලි වාද්‍ය ප්‍රසංග ඇසිය හැකිව ඇති.
දැනට සිදුවන වායු හා වෙරල දුෂණ නිසා අනාගතයේ මේ අපුර්ව සංසිද්ධිය පෘථිවි තලයෙන් තුරන්ව යා දැයි සැක මතුවේ.

උදව්:
Mystery of Singing Sands :E. R. Yarham
The Most Fascinating Phenomena : S. Buskermolen
news.nationalgeographic.com
www.livescience.com