කැනඩාවේ COVID තතු 1

ලොවම මුහුණ දීල ඉන්න වසංගතයක තත්වය ගැන එක එක රටවල අය විස්තර කරද්දී මටත් හිතුන කැනඩාව COVID-19 වසංගතයට මුහුණ දෙන හැටි ලියන්න.
ජනවාරි මාසය
අපිත් ලෝකේ අනිත් අය වගේම ජනවාරි මාසේ ඉඳන්ම කොරෝනා වයිරසය ගැන, චීනයේ එය පැතිරෙන විදිය ගැන බලාගෙන හිටියා. කැනඩාවේ පළමු රෝගියා හමුවුණේ ජනවාරි මාසයේ. ඔහු වූහාන් ප්‍රදේශයේ සංචාරයකින් පසු පැමිණි කෙනෙක්. ජනවාරි අග වෙද්දී ඔහු සුවවුණා.
තත්වය සෙලවීමකට ලක්වුණේ ජපානයට ගොස් එහි ඇතුල්වීමට අවසර නොලබා නැංගුරම් ලා තිබුණු ප්‍රින්සස් ඩයමන්ඩ් සුඛෝපභෝගී නෞකාවේ කැනේඩියනුවන් කිහිප දෙනෙක් සිටිය නිසා. ඔවුන්ට සියලු පහසුකම් ලැබෙන බවත්, කැනඩා ජාතිකයන් හොඳින් ඉන්න බවත්, ඔවුන්ව රෝගය ගැන දැනුවත් කරමින් තිබෙන බවත් දිනපතා කිව්වේ. නමුත් ක්‍රමයෙන් එහි ආසාදිතයන් ගණන වැඩිවුණු අතර කැනේඩියානු අයත්  රෝගි වුණා. (ඉන් එක අයෙක් පසුව ජපානයේ රෝහලකදී මියගියා).

පෙබරවාරි මාසය
සාමාන්‍ය ජන ජිවිතයේ වෙනසක් වුනේ නැහැ. පුද්ගලික ස්වස්ථතාව ගැන අවධානය වැඩිවුණා. අධික සිතල නිසා එලියට යද්දී හොඳට වැහෙන්න ඇඳුම් ඇඳගෙන, ග්ලව්ස් දාල, බූට්ස් දාල යන නිසා බාහිර පරිසරය කෙලින්ම අතපත ගෑම කොහොමත් අඩුයි.
පෙබරවාරි වල වූහාන් සිටි 150 පමණ ගෙන්වාගත් අතර ඒ කිසි කෙනෙක් නිරෝධායන මධ්‍යස්ථානවල රඳවා ගත්තේ නැහැ. හැම දෙනාටම කිව්වේ නිවසේ දින 14ක්  ස්වයං නිරෝධායනය වෙන ලෙසයි. වැඩි පිරිසක්  නිරෝධායන මධ්‍යස්ථානවල රඳවා ඒවාට පහසුකම් සැපයීමේ සුදානමක් තිබුනේ නැහැ. එසේ ස්වයං නිරෝධායනය වෙන අයව දිගටම නිරීක්ෂණය කළා. තමන්ටම රෝගය වැලඳී ඇතිදැයි නිර්ණය කරගත හැකි assessment එකක් එලි දැක්වූවා. වඩා සැක අය රෝගයට අදාල පරීක්ෂණයෙන් තහවුරු වී රෝගීන් වුණත් රෝහලට ඇතුලත් කළේ දින ගණනාවක් රෝග තත්ත්ව පෙන්නුම කළ පසුවයි. ඒ කාලය තුළ අවශ්‍ය උපදෙස් ලැබෙනවා.

ක්‍රමයෙන් රට තුළ රෝගීන් වාර්තා වෙන්න ගත් අතර, වැඩි දෙනෙක් එකිනෙකින් දුරස්ව තිබුණු ප්‍රාන්ත දෙකකිනුයි හමුවුණේ. ඒ හැම දෙනාම පිටරට සංචාරවලින් පසු ආ අය.

පෙබරවාරි මාසයේ කැනඩා රජයේ වෙබ්සයිට් එකේ health කොටසට කොරෝනා ගැන විස්තර ඇතුලත් පිටුවක් ආරම්භ වුණා. සියලු තොරතුරු ප්‍රධාන භාෂා දෙකෙන්ම ලබාගත හැකි වුණා. මේ වෙබ් පිටුව නිතිපතා update වුණා. මේ පිටුවේ අද වනවිට තිබෙන සබැඳියා මෙහෙමයි.
     * COVID-19 අලුත්ම  තත්වය               * අවදානම හා වලක්වා ගැනීම
     * රෝග ලක්ෂණ හා ප්‍රතිකාර             * සුදානම් වන අයුරු
     * ගමනාගමන උපදෙස්                         * කැනඩාවේ ප්‍රතිචාර
මේ එක එක ලින්ක් එකෙන් ගොස් ඒවායේ සබ් ලින්ක් වලින් බොහෝ තොරතුරු ඕන කෙනෙක්ට ලබාගන්න පුළුවන්. මේ ලිපියේ උදව් කොටසේ එම පිටුවේ වෙබ් address එක තියනව.

මාර්තු මාසය
සාමාන්‍යයෙන් මිනිස්සු සතුටින් ඉන්න, වැඩිපුර එලි පහලියට එන කාලේ. සීතල ටික ටික  තුරන්වෙලා, හිම වැටීම අඩුවෙලා, උණුසුම වගේම ඉර පවතින වෙලාව වැඩිවෙමින් තිබෙන කාලය.
මාර්තු මාසය එළඹීමත් එක්ක බොහෝ වෙබ්වල, පාසල්වල, පුස්තකාල ආදියේ  කොරෝනා වයිරසය, එහි බෝවීම හා රෝගය ගැන දැනුවත් කිරීම් ඇරඹුනා.
තවත් කැනේඩියානුවන් රැගත් නෞකාවක් රෝගීන් නිසා ඇමරිකාවේ වරායක නිරෝධායනයට ලක් කිරීමත් සමග cruise ship වල ගමන් යාමෙන් වලකින ලෙස ඉල්ලීම් කළා. බොහෝවිට මේ සුඛෝපභෝගී නෞකාවල ගමන් කරන්නේ වැඩිහිටි අය. ඒ සමගම විදේශිකයන්ට අත්‍යවශ්‍ය නොවෙන දේවලට කැනඩාවට පැමිණීමේ තහනමක් පැනවුවා.

පාසල්වල වසන්ත නිවාඩු සතිය හෝ සති දෙක ලැබෙන්නේ මාර්තු මාසේ මැද. මේ වසරේ ඒ නිවාඩුව යෙදී තිබුනේ මාර්තු 13 සිට.  මේ නිවාඩුවේදී බොහෝ දෙනෙක් විනෝද චාරිකා සහ පිටරට චාරිකා යනවා. රජය ඒ ගැන දැඩි අවධානය යොමුකළා.
පිටරට යන අයගෙන් නැවත රෝගය පැතිරීමේ අවදානම නිසාත් රෝගීන් 60 ඉක්මවීම නිසාත් 12 දා සවස ප්‍රාන්ත රජයෙන් හදිසි තත්වයක් ප්‍රකාශයට පත්කළා. ඒ අනුව,

• පාසල් නැවත ආරම්භ කරන දිනය සති දෙකකින් කල් දැමුවා. ඒ පිටරටකට ගියහොත් නැවත පැමිණි පසු නිරෝධායනයට ඉඩ සලසමින්. 
• විශ්ව විද්‍යාල ඇතුළු උසස් අධ්‍යාපන ආයතන වසා දැමුවා..
• හැකි සෑම කෙනෙක්ටම නිවසේ සිට රැකියාව කරන්න ඉල්ලීමක් කළා.
• සියලුම දිවා සුරැකුම් මධ්‍යස්ථාන වසා දමනු ලැබුවා.
• පුස්තකාල, සිනමා ශාලා, නාට්‍යශාලා ඇතුළු මහජනයා ගැවසෙන අත්‍යවශ්‍ය නොවන ආයතන වසා දැමුවා 
• පාසල් නිවාඩු කාලීන කෑම්ප්, විනෝද ස්ථාන, කොන්සර්ට්  සියල්ල නොපවත්වන බව නිවේදනය කළා 
• පොදු දෙයකට රැස්විය හැකි වැඩිම සංඛ්‍යාව 5කට සිමා කළා.

මෙහිදී මුළු සමාජයම කැළඹුනා. එදා සවස සියලුම වෙළඳසල් පාරිභෝගිකයන්ගෙන් පිරි ඉතිරි ගියා. රෝගය ගැන වගක් නැතිව රැස්වෙලා ආහාර ද්‍රව්‍ය ඇතුළු අත්‍යවශ්‍ය භාණ්ඩ මිලදී ගත්තා.
මේ කලබලය තිබුණේ දින දෙකතුනක් පමණයි. 13 දා පාසල් පවත්වා නිවාඩු දීමෙන් පසු රජයේ ඉල්ලීම පරිදි ජනතාව හැකිතාක් නිවෙස් තුළම කාලය ගතකළා. ඒ නිසා ඇඳිරි නිතිය වැනි දැඩි ක්‍රියාමාර්ග වෙත එළඹෙන්න වුනේ නැහැ.
අත්‍යවශ්‍ය අහර ද්‍රව්‍ය ගන්න වෙළඳසල්, බැංකු, ඉන්ධන පිරවුම්හල් සේවා කාලය අඩු කර දිගටම ක්‍රියාත්මක වෙනවා.
මේ නීති රීති හා ඉල්ලීම් ඇත්තටම මට්ටම් තුනකින් ක්‍රියාත්මක වුණේ. මධ්‍යම රජයෙන්, ප්‍රාන්ත රජයෙන් හා නාගරික (municipal) මට්ටමෙන්.

රට කම්පනයට පත් තව කරුණක් තිබුනා. එක්සත් රාජධානියේ සමුළුවකට සහභාගී වී පැමිණි අගමැති ට්රුඩෝ බිරිඳට COVID-19 රෝගය වැළඳී තිබීමයි. මේ නිසා ඇය self isolate වුනු අතර, අගමැතිතුමාත් නිවසේ සිට රැකියාව කරන බව පවසමින් ඇය සමගම ස්වයං නිරෝධායනයකට යොමුවුණා. අප අයත් නාගරික සිමාවේ නගරාධිපතිත් කොරෝනා රෝගියෙක් හා සමීපව ඇසුරු කළ නිසා නිවසේ නිරෝධායනය වුණා.

ජාත්‍යන්තර ගුවන් තොටුපල 17ක් ඇතුළු ගුවන් තොටුපළවල් 500ක් තිබෙන කැනඩාවේ මිනිසුන්ගේ ගමනාගමනය සීමාකිරීමේ නීති පැනවීම පහසු නැහැ. නමුත් ක්‍රමයෙන් මධ්‍යම රජය මගින් ගුවන් තොටුපල එකින් එක වසා දමන්නට පටන්ගත්තා. දැනට ක්‍රියාත්මක වන්නේ ජාත්‍යන්තර ගුවන් තොටුපල 4ක් පමණයි.

ක්‍රමයෙන් මහජනතාවගෙන් හා සෞඛ්‍ය අංශවලින් එන ඉල්ලීම් සලකමින්

• රෙස්ටුරන්ට්, කැෆේ ඇතුළු ජනතාව රැඳී ආහාර ගන්න ස්ථාන වසා දැමුවා. නවතින්නේ නැතිව ආහාර රැගෙන යා හැකි ස්ථාන තවමත් විවෘතයි. 
• සැලෝන්, ජිම් ආදිය වසන්නට නියෝග කළා.
• මහජන උද්‍යාන වසා දැමුවා. 
• පිටරටක සිට පැමිණෙන හැමදෙනට දින 14ක ස්වයං නිරෝධායනය අනිවාර්ය කළා 
• රෝහල් සහ අත්‍යවශ්‍ය සේවාවන්හි යෙදෙන අයගේ දරුවන් වෙනුවෙන් දිවා සුරැකුම් මධ්‍යස්ථාන කිහිපයක් නැවත විවෘත කළා. 
• පොදු ප්‍රවාහන සේවා තරමක් අඩු කිරීම හා ඒවා තුළ එකිනෙකාගෙන් ඈතින් ගමන් කිරීමට ක්‍රමෝපාය ක්‍රියාත්මක කළා.  
• පාසල් හා උසස් අධ්‍යාපන ආයතන විවෘත කිරීම දින නියමයක් නැතිව කල් දැමුවා. 

මේ සියල්ල සිදුකරන අතර රෝහල් සඳහා අත්‍යවශ්‍ය ග්ලවුස්, පිරිසිදුකිරීම් දියර, මාස්ක් ආදිය නිෂ්පාදනය වැඩි කිරීමට ඒ සඳහා පහසුකම් ඇති වෙනත් දේ නිපදවන කම්හල් යොදා ගනිමින් තියනව. වාහන නිෂ්පාදන ආයතන ඇඳන් හා ventilator නිෂ්පාදනය සඳහා යොමුකර තිබෙනවා. 

වසංගත තත්වය නිසා රැකියා හා අදායම් මාර්ග අහිමි වූ අයටත් කුඩා හා මධ්‍ය පරිමාණ ව්‍යාපාරිකයන්ටත් මුල්‍ය හා වෙනත් ආධාර සැපයීම ආරම්භ කළා. 

මේ සියලු තත්ත්ව මැද දැනට කැනඩාවේ COVID-19 රෝගීන්ගේ තත්වය

උදව්:
https://www.canada.ca/en/public-health/services/diseases/coronavirus-disease-covid-19.html