කඩදාසි නගර Paper Towns

අතීතයේ ගමනක් යන අතර නොදන්නා ප්‍රදේශයක් නම්, මග නවත්වමින් කාගෙන් හෝ අසා දැනගෙන යාම සාමාන්‍ය දෙයක්.  ලෝකය කුඩා වී විශ්ව ගම්මානයක් බවට පත්වීමත් සමග විවිධ උපකරණ සමග එන සිතියම් ආධාර කරගෙන ඒවායේ උපදෙස් අනුව ගමන් කිරීමට ක්‍රමයෙන් යොමුව තිබේ. මේ සිතියම්වල එන සියලු විස්තර විශ්වාසදායි, නිවැරදි ඒවා ද?

දැනට හමුවී ඇති පැරණිම සිතියම ක්‍රි.පූ. 600 දී නිර්මාණය වූ බැබිලෝනියාව කේන්ද්‍ර කරගෙන නිමවුවකි. ලෝකයේ පිහිටීම ගැන අවබෝධයත් සමග ක්‍රමයෙන් දියුණු වූ මෙම ක්ෂේත්‍රය විවිධ නවීන ක්‍රම ශිල්ප භාවිතා කරමින් වඩා නිවැරදි සටහන් ලබා දෙමින් සිටියි.
සිතියම් නිර්මාණය එතරම් පහසු ක්‍රියාවක් නොවේ. දත්ත හා සටහන් අනුව සිතියමක් නිර්මාණය කිරීම වසර ගණනාවක ක්ෂේත්‍රයේ ප්‍රයෝගිකව සිටිමින් කලයුතු දෙයකි. එසේ නැත්නම්  චන්ද්‍රිකා ඡායාරුප  විශ්ලේෂණය මගින් කෙරෙන්නකි. මෙලෙස නිමැවෙන සිතියම්වල ඇති සියලු දේම හැකිතාක් නිවැරදිව සටහන් කිරීමට සිතියම් නිර්මාණය කරන අය (Cartographer) උත්සුක වෙති. එහෙත් ඔවුන් හිතා මතාම සිතියම්වලට වැරදි තොරතුරු එක්කරන බව දන්නවාද?

එයට සාධාරණ හේතුවක් ඇත. සිතියමක සටහන් කරන්නේ පොලව මත තිබෙන දෙයකි. ඒ නිසා  ප්‍රායෝගිකව කාලය වැය කරමින්, අසීරු ක්‍රියාමාර්ග අනුගමනය කරමින් නිසි දත්ත රැගෙන අඳින සිතියමක්, කවරෙක්ට වුවද ඉතා පහසුවෙන් පිටපත් කරගත හැකි වුවත් එය කොපි කිරීමක් ලෙස හඳුනාගත නොහැකිය. වෘත්තිකයන්  මහන්සියෙන් නිර්මාණය කළ සිතියම්, කර්තෘ අයිතීන් දැඩි ලෙස උල්ලංඝනය කරමින් සොරාගැනීම ලොව පුරා සරුවට සිදුවේ.   සැබෑ ලෙස පවතින සිතියම වෙනස් කිරීමට කිසිවෙක්ට නොහැකි නම් කවුරු කෙලෙස ඒවා පිටපත් කළත් මන්දයි ප්‍රශ්ණ කල හැකි වුවත්, සිතියම් නිර්මාණයේ අසීරුතාව දන්නෝ  වෘත්තිකයෝ ය. ඒ නිසා ඔවුන් තම සිතියමේ අයිතිය සුරක්ෂිත කර, නිර්මාණ කොල්ලකන අය හසුකර ගැනීමට යොදාගත් උපක්‍රමයකි කඩදාසි නගර (Paper Towns).

2009 ගුගල් සිතියම්වල එංගලන්තයේ බටහිර ලැන්කෂයර්හි Argleton Town නම් නගරයක් සඳහන් කර තිබුණි. එහෙත් සත්‍ය වශයෙන් එම ස්ථානයට ගොස් බැලුවහොත් එහි තිබෙන්නේ තැනිතලා බිමකි. එනම්, Argleton සිතියම්වල පමණක් සඳහන් කඩදාසියට සීමා වූ නගරයක් වේ. එය සිතියම් නිර්මාණය කරන්නන් හිතාමතා නිමවූ අසත්‍ය නගරයකි. එය ගුගල් සමාගම කොපි රයිට් උගුලක වැටුණු අවස්ථාවකි.
එය not real යන්නට g අකුරක් යොදා අකුරු මාරුකර ගුගල් සමාගම විසින්ම කරන ලද්දක්යයි චෝදනා ආවත් සමාගම එය ප්‍රතික්ෂේප කළේය.
ඇත්තෙන්ම කිවහොත් ගුගල් ඔවුන්ගේ දත්ත ලබාගන්නේ Tele Atlas සමාගමෙනි. ඔවුන් තම දත්ත ලබාගන්නේ වෙනත් සිතියම් සකසන සමාගම්වලිනි. එම සමාගම් පවා වෙනත් සමාගම්වල සහය ලබාගනිති. මෙලෙස සත්‍ය ලෙසම සිතියම් නිර්මාණය කරන්නෙක් තම දත්ත සොරකම් කරන්නන් අල්වා ගැනීමට ඇතුලත් කළ නගරයකි, ආර්ග්ලෙටන්. මෙම කඩදාසි නගරයට මාධ්‍යයන් වෙතින් ලැබුණු දැඩි අවධානය නිසා ගුගල් සමාගමට තම සිතියම් දත්තයන්ගේ වරදක් ඇතිබව පිළිගෙන, 2010 දී එම ස්ථානය සිතියම්වලින් ඉවත් කරගැනීමට සිදුවුණි.

ආර්ග්ලෙටන්, සිතියම්වල තිබුණු එකම කඩදාසි නගරය නොවේ. නිව්යෝක් නගරයේ එලෙස සටහන් කල නගරයක කතාව සත්‍ය වූ අවස්ථාවක්ද ඇත.

General Drafting Co. හි අධ්‍යක්ෂ Otto G. Lindburg හා ඔහුගේ සහයක Earnest Alpers ට 1930 දී නිව්යෝර්ක් නගරය හා අවට සිතියම් ගතකිරීමට භාරවිය. දැඩි වෙහෙසක් දරා සකස් කල සිතියමේ එවකට තිබු ගුරුපාරක ඔවුහු Agloe නමින් නගරයක් සටහන් කළහ. මෙම නම ඔවුන් දෙදෙනාගේ නම්වල මුල් අකුරු කලවම් කිරීමෙන් සාදාගත්තකි.
ඔවුන්ගේ නිව්යෝක් සිතියම ප්‍රසිද්ධ කර වසර කිහිපයකට පසු තරගකාරී ආයතනයක් වන Rand McNally විසින් නිකුත් කල සිතියමක Agloe නගරය සටහන් විය. ස්වකීය සිතියම කොපි කළ බවට මුල් සමාගම තර්ක කළත් අනෙක් සමාගම පැවසුයේ තම සිතියමට තොරතුරු යොදාගත්තේ ඩෙලවෙයාර් උපනගර වාර්තා බවත්, එහි එම නමින් සාප්පුවක් ඇති බවත්ය. ඇත්තටම සිදුව තිබුණේ GDC සමාගමෙන් තොරතුරු ලබාගන්නා එසෝ සමාගමේ ගනුදෙනුකරුවෙක් එම ප්‍රදේශයේ ආරම්භ කළ සාප්පුවට Agloe General Stores ලෙස නම තැබීමයි. ඇග්ලෝ නමින් නගරයක් නොතිබුණත්, නිර්මාණය කල නම සත්‍ය ලෙස යොදා ගැනීමක් සිදුව තිබුණි. මේ හේතුවෙන් එම නගරයේ නම, නිර්මාණය කිරීමේ හේතුව වන කර්තෘ අයිතිය සුරැකීමට යොදාගත නොහැකිවිය.
මෙම සිදුවීමෙන් පසු Paper Town නමින් ඇග්ලෝ නගරයට ප්‍රධාන තැනක් දුන් නවකතා පොතක් ප්‍රකාශයට පත්විය. ජනප්‍රියත්වයට පත්වූ එම කතාව ඇසුරෙන් පසුව චිත්‍රපටයක්ද නිපදවිණි. කෙසේ වුවත් 2015 දී ගුගල්, මෙම කඩදාසි නගරය තම සිතියමෙන් ඉවත් කළේය.
සිතියම් නිර්මාණ වෘත්තිකයෝ අසත්‍ය ලෙස සිතියම් වලට නගරවලට අමතරව  මාර්ග, පාලම්, ගංගා ආදියද ඇතුලත් කරති. පාරවල බොරු වංගු ඇතුලත් කිරීම, කඳුවල සත්‍ය උස වෙනස් කර යෙදීම ආදියත් සිදුකරති.
කැනඩාවේ ටොරොන්ටෝ නගරයේ කෙම්ප් ඇවනියු, එංගලන්තයේ ශ්රුස්බෙරිහි කර්බෙලා ස්ට්‍රීට් හා එඩින්බරෝ හි ඔක්සිජන් ස්ට්‍රීට් මෙලෙස ගුගල් විසින් උපයෝගී කරගන්නා ටෙලිඇට්ලස් සිතියම්වල සඳහන්ව තිබුණු 2016 ගුගල් සිතියම්වලද තිබු කඩදාසි මාර්ගයි. මෙවන් තව සිය ගණනක් අදටත් ඇත.

එලෙස ඇතුලත් කළ කඩදාසි දුපතකි, ඔස්ට්‍රේලියාවත්, නිව් කැලිඩෝනියා දුපතුත් අතර ලකුණු කර තිබූ, Sandy Island. මෙම දුපත අසල අධ්‍යයන කටයුත්තකට නාවික යාත්‍රාවකින් ගිය සිඩ්නි විශ්ව විද්‍යාලයේ භූ විද්‍යාඥ මාරියා සීටන් ඇතුළු කණ්ඩායමකට අවබෝධ වුයේ එතන අඩි 4500 ක් ගැඹුරු මුහුද මිස ගුගල් සිතියමේ හා තවත් සිතියම්වල සඳහන් ආකාරයේ දුපතක කිසිදු සලකුණක් නොමැති බවයි. ඔවුහු තම කාර්යයට අමතරව එම ස්ථානයේ මුහුදේ ගැඹුර ආදී තොරතුරු එකතු කරගෙන අදාළ ආයතනවලට යැවීමෙන් පසු ලෝක සිතියමෙන් එම දුපත අයින් කිරීමට දායක වුවද,  තවමත් ගුගල් හා Bing map වල ඔස්ට්‍රේලියාව ආසන්න වෙනත් තැනක සඳහන් මෙම දුපත, zoom කරගෙන යාමේදී නොපෙනී යයි.

මෙලෙස කර්තෘ අයිතිය රැකීමට අටවන ලද කඩදාසි උගුල් සිය දහස් ගණනක් අතින් අතට ගොස් ප්‍රධාන නාමාවලි වල පවා සඳහන් වේ. එම සටහන් භාවිතා කරමින් අනාගතයේ නිර්මාණය කරන සිතියම්වලද මේවා සටහන්වනු ඇත.

තම බොරුව ප්‍රචාරය වන දිග පළල සිතා උගුලට හසුවන්නන් ගැන දැන ගැනීමට සිතියම් නිමවුම්කරුවන්ට හැකිවනවා මෙන්ම, සිතියමක් වැනි දෙයක් වුවද විශ්වාස කිරීමේදී පැටලිය හැකි තැන් ගැන අවධානයෙන් සිටීමේ දක්ෂතාව අප ලබාගත යුතුයි.

අද දරුවන් බොහෝ දේ පාසලට අමතරව ඉගෙනගන්නේ අන්තර්ජාලයෙනි. එය ප්‍රතිවිරෝධතා දැක්විය නොහැකි දෙයකි. දැනුම ලැබෙන විවිධ මුලාශ්‍ර පිලිබඳ නිවැරදිව තක්සේරු කරන්නට අප දරුවන්ට කියාදිය යුතු වේ. මේ සඳහා අවැසි කාලය මෙන්ම දැනුමද වැඩිහිටියන් සතුව ඇත්දැයි සැක සහිත වුවත්, එය අනාගතයේ තීරණාත්මක කුසලතාවක් වනු ඇත.


උදව්:
Google maps
www.kevinboone.net/argleton.html
www.youtube.com/Paper Towns - Fake Places
www.groundsure.com/blogs/fictitious-entries
www.mnn.com/lifestyle/arts-culture/stories/paper-towns-and-other-lies-maps-tell-you
www.livescience.com/28822-sandy-island-undiscovered.html