Tuesday 22 January 2019

ගූගල් ඩූඩල් ජනවාරි 22 : භෞතික විද්‍යාඥ ලෙව් ලන්දව්

දින ගණනකට පස්සේ අද ඩුඩල් එකෙන් දාල තියෙන්නේ ලොවට ඉමහත් සේවයක් කළ විද්‍යාඥයෙක් ගැනයි. ස්වභාවික සංසිද්ධි පුරෝකථනය කරන න්‍යායාත්මක භෞතික විද්‍යාවේ බොහෝ මුලයන් සොයාගැනීම උදෙසා දායකත්වය දුන් අති විශේෂ දක්ෂතා තිබුණු සුභග විද්‍යාඥයෙක් වන ඔහු, ලෙව් දේවිදොවිච් ලන්දව්. භෞතික  විද්‍යාවේ දියුණුවට ඔහු විසින් කරන ලද සේවය උදෙසා 1962 දී භෞතික විද්‍යාව සඳහා වූ නොබෙල් ත්‍යාගය ඔහුට පිරිනැමුවා.
සෝවියට් රුසියානු න්‍යායාත්මක භෞතික විද්‍යාඥක් වන ඔහු උපත ලැබුවේ 1908 ජනවාරි 22 දා එවක රුසියන් අධිරාජ්‍යයට අයත්ව තිබු අසර්බයිජානයේ බාකු වල. මොහුගේ යුදෙව් ජාතික පියා ඉංජිනේරුවෙක් වූ  අතර, මව වෛද්‍යවරියක්. ඉතා කුඩා වියේදීම අසමසම ගණිතමය දස්කම් දැක්වූ ඔහු වයස 12 දීම විශ්ව විද්‍යාලයට සුදුසුකම් ලැබුවා. එහෙත් ඔහුගේ කුඩා වයස සැලකු දෙමාපියෝ ඔහුව බාකු Economical Technical School වෙත යැව්වා.
1922 වයස 14 සම්පුර්ණ වූ පසු බාකු විශ්ව විද්‍යාලයේ ඉගෙනීම ආරම්භ කල ලන්දව් එකවර ගණිතය හා භෞතික විද්‍යාවත්, රසායන විද්‍යාවත් හැදෑරීමට ලියාපදිංචි වුණා. පසුව රසායන විද්‍යාව අත්හැර දැමුවත් ඒ කෙරේ ඇති ආශාව අඩුවක් වුනේ නැහැ.
 1924 දී රුසියාවේ ඉහලම විශ්ව විද්‍යාලයක් වන ලෙනින්ග්‍රාඩ් රාජ්‍ය විශ්ව විද්‍යාලයේ භෞතික විද්‍යා අංශයට බැඳී Theorotical Physics හදාරා වයස 19 වෙද්දී උපාධිය ලැබුවා. ඉන්පසු රොකෆෙලර් පදනමෙන් ලද fellowship නිසා ලොව පුරා සංචාරය කරමින් තමන් ප්‍රියකරන විෂයය සම්බන්ධිත පුද්ගලයන් හමුවීමේ භාග්‍යය ලැබුවා.
නැවත රුසියාවට පැමිනි ලන්දව්ට ඛර්කිව් හි Ukrenian Physico Technical Institute හි න්‍යාය භෞතික විද්‍යා අංශයේ ප්‍රධානියා වන්නට ලැබුණා. අවුරුදු 26 දී ගණිත හා භෞතික විද්‍යා ආචාර්ය උපාධියක් ලබන්නට සමත්වූ ඔහු ඊළඟ වසරේම මහාචාර්යවරයෙක් වීමට සුදුසුකම් ලැබුවා.
1932දී චැඩ්වික් විසින් නියුට්‍රෝනය සොයාගැනීමට පෙර ලන්දව්  තනි විශාල න්‍යෂ්ටියක් සහිත ඝන තාරකා තිබිය හැකි බව පෙන්නුම් කළා. මේවා නියුට්‍රෝන තරු ලෙස දැන් හඳුන්වනවා. න්‍යෂ්ටික බලශක්තියක් ලෙස හයිඩ්‍රජන් උපයෝගී කරගෙන අවසන් වූ ධවල වාමන තරු පිලිබඳ උපකල්පන රාශියක් ඉදිරිපත් කරනු ලැබුවා.

මේ කාලය තුල ඔහු එව්ගේනි ලිෆ්ශිට්ස් සමග වෙළුම් දහයකින් යුත් න්‍යායාත්මක භෞතික විද්‍යාවේ සියලුම අංශයන් ආවරණය වෙන පරිදි Course of Theoritical Physics ග්‍රන්ථ සම්පාදනය කරනු ලැබුවා. මේවායේ කොටස්  තවමත් භෞතික විද්‍යා පාසල් පොත්වල සඳහන් වෙනවා.
 මොස්කව් රාජ්‍ය විශ්ව විද්‍යාලයේත්, යුක්රේන විශ්ව විද්‍යාලයේත් භෞතික විද්‍යා මහාචාර්යවරයෙක් ලෙස දිගටම ඉගැන්වීමේ යෙදුනු ලන්දව් දිගටම පර්යේෂණකරනයේත් යෙදුණා. තරල යාන්ත්‍රණය,  ක්වොන්ටම් ක්ෂේත්‍ර න්‍යාය වැනි දේ ගැනයි පර්යේෂණය කළේ.
භෞතික විද්‍යාවට ඔහුගෙන් වූ දායකත්ව අතර diamagnetism යාන්ත්‍රික න්‍යාය, ක්වොන්ටම් යාන්ත්‍රණයේ density metrix method, Fermi ද්‍රව න්‍යාය, superfluidity න්‍යාය, ලන්දව් gauge වැනි චුම්බක ක්ෂේත්‍රවල ශක්ති නිර්ණය කරන මිනුම් ආදියත් ඇතුලත්.
මොස්කව් වෙත ගිය ඔහු Physical Institute of the USSR Academy of science හි න්‍යාය අංශ ප්‍රධානි වුවා. පරමාණු ඝට්ටන, තාරකා භෞතික විද්‍යාව, පරමාණු හා න්‍යෂ්ටික භෞතික විද්‍යාව, වායුන්හි චාලක ශක්ති න්‍යාය, plasma physics ආදී ක්ෂේත්‍රවල පර්යේෂණ කර සොයාගැනීම් ඉදිරිපත් කළා. ද්‍රව හීලියම් සුපිරි තරලයක් ලෙස විස්තර කිරීමේ න්‍යායක් ඉදිරිපත් කළා.

1937දී ස්ටාලින්ගේ ආඥාදායකත්වය හිට්ලර් සමග සංසන්දනය කල නිසා වසරක් සිරබත් කන්නටත් ලන්දව් ට සිදුවුණා. ප්‍රසිද්ධ භෞතික විද්‍යාඥ ප්යදෝර් කැපිස්ටා ගේ ඉල්ලීමක් අනුව ඔහුට නිදහස ලැබුණි.
ඉන්පසු සෝවියට් හයිඩ්‍රජන් හා න්‍යෂ්ටික බෝම්බ සංවර්ධනය කරන ගණිතඥයන්  රැසකට නායකත්වය දුන් අතර සෝවියට් රුසියාවේ පළමු තාපගතිකමය බෝම්බයේ බලය හා ඵල පිලිබඳ පුරෝකථනය කළා.

ලොව පුරා විවිධ අධ්‍යයන ආයතන වල ගෞරව සාමාජිකත්වය හිමි ලන්දව් නොබෙල් ත්‍යාගය ඇතුළු විවිධ ත්‍යාගවලිනුත්, ඇගයීම් හා පදක්කම් ආදියෙනුත් පිදුම් ලැබී තියෙනවා. ඔහුට ගෞරව ලෙස ඔහු නමින් කුඩා ග්‍රහලෝකයක්ද, සඳේ ආවටයක්ද නම්කර තියෙනවා.
1937දී විවාහ වූ ලන්දෙව් ට ඉගොර් නමින්  පුතෙක් සිටිනවා. පුත්‍රයාද භෞතික විද්‍යාඥයෙක්.
1962දී ඔහුගේ වාහනය අනතුරට ලක්වීම නිසා හිස් කබලේ හා අස්ථිවල සිදුවූ දැඩි හානි හේතුවෙන් ඔහු මාස දෙකක් කෝමා තත්වයේ සිටියා. නැවත සිහි ආවද ඔහුගේ  විද්‍යාත්මක නිර්මාණශීලිබව අහිමිව තිබුනා.  ඉන්පසු ඔහුගේ විද්‍යාත්මක කාර්යයන්හි නිරතවීමේ හැකියාව සම්පුර්ණයෙන් ලැබුනේ නැහැ. අනතුරේ පසු බලපෑම් හේතුවෙන් ඔහු 1968 අප්‍රේල් පළමුවෙනිදා 60 වන වියේදී මියගියා.

ලොවට අනගි මෙහෙයක් කළ, එහෙත් බොහෝ දෙනෙක් නොදන්නා මෙවන් උසස් මිනිසුන් ගැන මතකයට නැංවීමෙන් ගුගල් සමාගම කරන්නේ ඉමහත් සේවයක්.

උදව්:
www.thefamouspeople.com/profiles/lev-landau-7125.php
www.newworldencyclopedia.org/entry/Lev_Landau
https://en.wikipedia.org/wiki/Lev_Landau
www.visions.az/en/news/52/58f06665/

No comments:

Post a Comment